بررسي تاثير فساد بر سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در ايران: كاربرد نظريه بازي‌ها

در بسياري از كشورها بالاخص كشورهاي در حال توسعه، سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي به عنوان يكي از حياتي‌ترين جريان‌هاي سرمايه و موتور محركه رشد اقتصادي محسوب مي‌شود. اين مطالعه با استفاده از ابزار نظريه بازي‌ها به‌دنبال تحليل نحوه تصميم‌گيري سرمايه‌گذاران خارجي هنگام انتخاب كشور ايران به‌عنوان مقصد سرمايه‌گذاري است. در اينجا بر ضرورت توجه به دو مسئله اساسي در اقتصاد ايران تاكيد مي‌شود. مسئله اول، عدم توجه كافي دولت به منافع بازيگران دخيل(دولت، سرمايه گذار خارجي و مردم) در مسئله سرمايه‌گذاري خارجي است. مسئله دوم، حاكم بودن محيط بوروكراسي پيچيده است. در واقع، سرمايه‌گذاران خارجي پس از ورود به كشور ايران با محيط بوروكراتيك پيچيده و مقاومت گروهي از مردم در برابر انجام سرمايه‌گذاري مواجه مي‌شوند كه ممكن است با پرداخت رشوه موانع بوروكراتيك را دور بزنند و از اين طريق محيط كسب و كار را تسهيل كنند. اين موضوع تاييدي بر ديدگاه روان‌كنندگي فساد در ادبيات سرمايه‌گذاري است. با توجه به وضعيت محيط نهادي حاكم بر كشور ايران، كم‌توجهي دولت نسبت به تسهيل محيط پيچيده بوروكراتيك مي‌تواند در بلندمدت، زمينه‌هاي ايجاد فساد را فراهم كند. براساس نتايج پژوهش حاضر، تعادل نش بازي جايي است كه سرمايه‌گذار به كشور وارد و به‌‌منظور رفع موانع بوروكراتيك رشوه پرداخت كند. در مرحله بعد، به علت ناديده انگاشتن منافع مردم، بهتر است مردم به‌طور موقت اقدام به تهديد سرمايه‌گذاران ‌كنند. سپس در مرحله بعدي دولت بهتر است به‌منظور ممانعت از تهديد مردم و ترغيب آنها به همكاري، منافع آنها را تامين كند و به قول و وعده‌هايي كه به مردم مي‌دهد درآينده پايبند باشد.