نگاه تربيتي به انواع طرح‌واره‌هاي تصويري در نهج البلاغه

طرحواره‌هاي تصويري از مهمترين موضوعات در زبان شناسي شناختي هستند كه بيانگر فرايندهاي شناختي هستند كه در اثر تجربه‌هاي فيزيكي در مواجه با جهان خارج شكل مي‌گيرند و درك مفاهيم انتزاعي را ميسر مي‌كنند. پژوهش حاضر بر اساس نظريه طرحواره، به بررسي تعدادي از خطبه-هاي امام علي(ع) درچارچوب زبان شناسي شناختي پرداخته است. هدف از اين پژوهش بررسي ميزان بسامد طرح‌واره‌هاي تصويري و تحليل تربيتي كاربرد آنها در خطبه‌هاي نهج البلاغه بوده است. بدين صورت كه طرحواره‌هاي تصويري به‌كارگرفته شده در خطبه‌هاي منتخب استخراج و سپس به صورت توصيفي- تحليلي و از منظر ديني و زبانشناختي بررسي شدند. براساس يافته‌ها، در خطبه‌هاي بررسي شده انواع طرح‌واره‌‌هاي تصويري شامل(قدرتي-حركتي-حجمي) وجود دارد و هم چنين جملاتي در بين خطبه‌ها وجود دارد كه حاكي از وجود همزمان دو نوع طرح‌واره است. نتايج حبيانگر آن است كه از بين طرح‌واره‌هاي تصويري، طرح‌واره‌ي حركتي بيشترين بسامد را به خود اختصاص داده است، كه از منظر تربيتي به نوعي تأكيد بر مسير زندگي، گذرايي و فاني بودن آن است. همچنين اين طرحواره نشان‌دهنده عزم و اراده، جنبش و حركت و پويايي است. طرح‌واره‌ي حجمي نيز بعد ازطرح واره‌ي حركتي بيشترين بسامد را داشته است، كه به لحاظ تربيتي دال بر ظرفيت وجودي انسان است، كه نيرو و حركت توأمان در طرحواره حجمي موجود است. در نهايت طرح‌واره‌ي قدرتي و طرح‌واره‌هاي دوجانبه و متعلق به دو گروه هستند كمترين بسامد را به خود اختصاص داده‌اند. كه اين هم به لحاظ تربيتي دال بر قدرت محدود انسان و ناتواني او در برابر قدرت لايزال الهي مي باشد.