شناسايي شاخص‌هاي تفكر مستقل و ارائه شواهدي از جايگاه تفكر مستقل در دوره متوسطه اول

پژوهش حاضر با هدف شناسايي شاخص‌هاي تفكر مستقل و ارائه شواهدي از آن در دوره متوسطه اول انجام شده است. به اين منظور با استفاده از روش اسنادي، به مرور نظام‌مند پيشينه پژوهش در پايگاه‌هاي مختلف علمي در 40 سال اخير پرداخته شد. بررسي ها‌ به شناسايي 30 سند منتج گرديد. تحليل داده‌ها مبتني بر راهبرد تحليل مضمون به شناسايي 146 كُد باز منجر گرديد و در 7 مضمون اصلي و 27 مضمون فرعي دسته بندي شدند. شاخص هاي شناسايي شده شامل؛ احساس آزادي و حق انتخاب، يادگيري متقابل و مشاركتي، تسلط به مهارت هاي شناختي، تسلط به مهارت هاي فراشناختي، آشنايي با مهارت حل مسئله، فعاليت مستقل و پيروي آگاهانه بود. نتايج تحليل محتواي كتاب هاي دوره متوسطه اول نيز حاكي از آن است كه؛ كتاب رياضي و علوم تجربي از بيشترين فراواني در بين شاخص هاي تفكر مستقل برخوردار است. همچنين از بين شاخص هاي شناسايي شده نيز، بيشترين فراواني مربوط به مقوله «فعاليت مستقل» و كمترين فراواني مربوط به مقوله «احساس آزادي و حق انتخاب» و «پيروي آگاهانه» مي باشد. لذا مي توان بيان كرد، اگر در فرايندهاي تربيتي دانش‌آموزان از شاخص هاي شناسايي‌شده، استفاده شود، محتمل است در بزرگ‌سالي به افرادي مستقل با قابليت‌هاي فردي و مقاوم در برابر ناهنجاري ها و آسيب هاي اجتماعي تبديل شوند.