بحران جديد گاز ايران؛ چرايي و دلالت هاي امنيت اقتصادي آن

بر اساس گزارش مجمع شركت‌هاي توليدكننده گاز، ايران با 34 تريليون مترمكعب ذخيره اثبات‌شده (ذخاير اثبات‌شده يا P1 به ذخايري با احتمال بيش از 90 درصد اطلاق مي‌شود) گاز پس از روسيه بيشترين ذخاير گازي دنيا (حدود 16 درصد از مجموع كل ذخاير اثبات‌شده جهان) را در اختيار دارد (مجمع كشورهاي توليدكننده گاز، 2022). با اتكا به همين منبع عظيم، برداشت و توليد از ذخاير گازي در دستور كار قرار گرفت. با آغاز بهره‌برداري از ميدان گازي پارس جنوبي در دهه 1370، اكنون گاز به‌عنوان مهم‌ترين حامل انرژي در كشور شناخته مي‌شود و قريب به  75 درصد از سبد انرژي كشور را به خود اختصاص داده است. توسعه صنعت گاز وابستگي به سوخت مايع را كاهش داده و از منافع ايران در ميدان مشترك با قطر حراست كرده، اما عرضه گاز جهت مصرف داخلي بوده و در بخش مصرف كنترل و محدوديتي اعمال نشده است. افت فشار ميدان پارس جنوبي و روند صعودي مصرف، چالشي جدي براي تأمين گاز پيش روي كشور قرار داده است. متأسفانه در 5 سال گذشته، سرمايه‌گذاري مناسبي در نگهداشت و توسعه توليد گاز ايران صورت نگرفته است و با كاهش دست‌كم روزانه حدود 30 ميليون مترمكعب توليد (معادل يك فاز پارس جنوبي) در هر سال مواجه هستيم. در فصل سرد، افزايش تقاضاي بخش خانگي موجب اعمال قطعي در بخش صنعت، كاهش صادرات يا افزايش مصرف نفت كوره به‌عنوان سوخت نيروگاه‌ها مي‌شود. متأسفانه امروز نه‌تنها نمي‌توان به صادرات گاز فكر كرد، بلكه با افزايش روزافزون مصرف با توجه به قيمت‌هاي نسبتاً رايگان گاز، خطر تبديل شدن به واردكننده گاز براي تأمين انرژي كشور در فصل سرد، كشور را تهديد مي‌كند. اتخاذ سياست‌هايي براي افزايش توليد، كنترل مصرف و سرمايه‌گذاري بر منابع انرژي جايگزين با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي يكتاي ايران در انرژي‌هاي تجديدپذير، از اولويت‌هاي مهم براي تأمين امنيت انرژي در كشور است.