چگونگي بازتعريف كمال الملك در مجله هنر و مردم دهه ۴۰ و ۵۰ و نسبت آن با جريان مدرنيزاسيون

تأثير كمال‌الملك بر هنر معاصر ايران، امروزه امري بديهي قلمداد مي‌شود. اين تأثير شروعي بر تغيير پارادايم‌هاي حاكم بر نقاشي ايراني بود. علي‌رغم جايگاه تأثيرگذار كمال‌الملك، بحث درباره اين تأثير و جايگاه او هميشه يكسان نبوده و شايد بتوان گفت كمتر هنرمندي در هنر معاصر ايران اين ميزان تفاوت در ارزيابي را از سر گذرانده است. مجله «هنر و مردم» به‌عنوان يكي از نشريات پيش‌گام هنري ايران، با ساختاري دولتي و متأثر از شتاب‌زدگي ناگزير مدرنيزاسيون در دهه 40و50، يكي از نخستين نمونه‌هايي است كه به معرفي كمال‌الملك پرداخته است. در اين متون به فراخور زمانه تعاريف متغيري از كمال‌الملك ارائه شده است. اين پژوهش بر آن است تا با تحليل چگونگي معرفي كمال‌الملك در مجله «هنر و مردم»، نسبت اين معرفي را با تحولات نوگرايي مشخص نمايد. ازاين‌رو كه هدف بنيادي پژوهش، در راستاي تحولات تاريخي زمانه مدنظر حاصل مي‌شود، پژوهش پيشرو از روش تاريخي ـ تحليلي با اتكا به كتب و مقالات با موضوع تاريخ معاصر ايران و آرشيو مجله، گردآوري شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه معرفي كمال‌الملك در مقالات نشريه را مي‌توان در سه گروه طبقه‌بندي كرد: 1. شگفتي‌آفرين بودن آثار از جهت واقع‌نمايي و شباهت به‌عكس، اما با برخي كمبودهاي فني، 2. آثار در حد كپي بوده و ضرورت روز جامعه مدرن توجه به هنرهاي روز غرب است، 3. كمال‌الملك به تاريخ پيوسته و در زمان خود تحول آفريده كه اين تحول متناسب با شرايط روزگار او بوده است.