بررسي نقش خاندان زيك در دورۀ گوركانيان هند

در دورۀ صفويه برخي از خاندان‌هاي برجستۀ ايراني به دلايل مختلف، به هندوستان مهاجرت كردند. مهاجرت اين خاندان‌ها به قلمرو گوركانيان هند همراه با تجربيات بيشمار سياسي و اجتماعي آنان به‌طور طبيعي منشأ تأثيرات قابل‌توجهي در عرصه‌هاي مختلف در هند بود. ازجمله اين خاندان‌ها، خاندان زيك بود. اين خاندان كه از سابقۀ درخشان خدمات نظامي و سياسي در دورۀ شاه عباس اول صفوي برخوردار بود، پس از مرگ وي و به‌واسطۀ اختلافات درباري مورد غضب قرار گرفتند و مجبور به ترك ايران و پناهندگي به دربار گوركانيان شدند.اين پژوهش به شيوۀ كتابخانه‌اي و به روش توصيفي و تحليلي در پي پاسخ به اين پرسش اصلي است كه خاندان زيك چه نقشي در دورۀ گوركانيان هند ايفا كردند؟ يافته‌هاي اجمالي اين پژوهش مؤيد آن است كه خاندان زيك با بهره‌گيري از تجربيات نظامي و سياسي خود نقش مؤثري در مقابله با ازبكان و برخي از فتوحات گوركانيان هند ايفا كردند. تلاش پيگير اين خاندان در عمران و آبادي برخي از نواحي قلمرو گوركانيان همچون كشمير و كابل و حمايت بي‌وقفۀ آنان از گسترش زبان فارسي و مذهب تشيع در هند از تأثيرات مهم حضور اين خاندان، در دربار گوركانيان هند بود.