بررسي عوامل اثرگذار بر تقويت مشاركت اعضاي هيئت علمي براي فعاليت‌هاي داوطلبانه در انجمن كتابداري و اطلاع‌رساني ايران

هدف: هدف از انجام اين پژوهش، تدوين الگوي پارادايمي عوامل مؤثر بر ترغيب اعضاي هيئت علمي علم اطلاعات و دانش‌شناسي براي فعاليت‌هاي داوطلبانه انجمن كتابداري و اطلاع‌رساني ايران است.روش: روش پژوهش كيفي مبتني بر رويكرد نظريه داده ‌بنياد است. ابزار گرد آوري داده‌ هاي كيفي، مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و روش نمونه‌ گيري از نوع هدفمند با رويكرد نظري است. در اين پژوهش مصاحبه ‌هاي نيمه‌ ساختار يافته با 8 نفر از از اعضاي هيئت مديره فعلي و سابق انجمن كتابداري و اطلاع‌رساني ايران انجام شد. معيار تجزيه و تحليل داده ‌هاي كيفي مبتني بر طرح سيستماتيك نظريه داده ‌بنياد بود. از اين رو متن مصاحبه‌ ها پس از پياده ‌سازي در پنج مرحله به روش كدگذاري باز، محوري و انتخابي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.يافته‌ ها: با مشخص شدن عوامل علّي، زمينه‌اي، مداخله‌گرها و پيامدها، مفاهيم طرح شده در مصاحبه‌ها در قالب 15 مقوله اصلي و 89 مقوله فرعي كدگذاري شد و الگوي پارادايمي عوامل مؤثر بر ترغيب اعضاي هيئت علمي براي مشاركت در فعاليت‌هاي داوطلبانه انجمني را شكل دادند. در اين پژوهش همچنين مشخص شد كه عوامل مختلفي مي‌توانند انگيزه اعضاي هيئت علمي براي مشاركت در فعاليت‌هاي انجمني را افزايش و يا كاهش دهند. برخي از اين عوامل، ويژگي‌ها و انگيزه‌هاي شخصيتي است؛ همانند داشتن روحيه خدمت و مشاركت‌جويي، تعهد اجتماعي، جهان‌بيني مشوق، خونگرم بودن، علاقه‌مندي به رشد ديگران و موارد مشابه. در نظرگرفتن امتيازهاي مؤثر در آئين‌نامه ترفيع و ارتقاء براي فعاليت‌هاي انجمني و تشويق اعضاي هيئت علمي براي مشاركت در فعاليت‌هاي انجمني مي‌تواند راهكاري سودمند در اين زمينه باشد. همچنين گنجاندن محتواهاي درسي مناسب در دوره‌هاي تحصيلاتي رسمي (دبستان و دبيرستان) در رابطه با اهميت انجمن‌ها و فعاليت‌هاي انجمني و آموزش اين مفاهيم از طريق رسانه‌ها (همچون صدا و سيما و شبكه‌هاي اجتماعي) مي‌تواند خانواده‌ها را از اهميت توجه به فعاليت‌هاي داوطلبانه همچون فعاليت‌هاي انجمني در ارتقاء شخصيت كودكان آگاه سازد. آرامش و ثبات سياسي، اقتصادي و اجتماعي در جامعه نيز مي‌تواند نقش مهمي در توسعه و شكوفايي فعاليت‌هاي انجمني ايفاء كند.نتيجه‌گيري: از نكات مهمي كه بايد براي افزايش انگيزه‌هاي اعضاي هيئت علمي براي مشاركت در فعاليت‌هاي انجمني در نظر داشت و يافته‌هاي پژوهش حاضر نيز بر آن تأكيد دارد، تلاش براي تبيين جايگاه انجمن‌هاي علمي در حل مسائل مختلف كشور از طريق سياستگذاري مناسب در اين زمينه است. انجمن‌هاي علمي يكي از نهادهاي پويايي هستند كه امكان تعامل متخصصان و دريافت آموزش‌هاي غيررسمي را فراهم‌ مي‌كنند و از اين رو مي‌تواند جذاب و مؤثر باشند. ايجاد يك محيط امن و جذاب و فراهم كردن امكان تعامل اساتيد پيشكسوت با اساتيد جوان يكي ديگر از دلايل انجمن‌هاي علمي براي جذب اعضاي هيئت علمي مي‌تواند باشد.