تحليل مفهوم «مدرك» از منظر سنت دكومانتاسيون و نئودكومانتاسيون

جنبش دكومانتاسيون به رهبري پل اتله و هنري لافونتن در اواخر قرن نوزدهم در اروپا شكل گرفت و هدف اوليۀ آن ايجاد سازوكارهاي فراملي در حوزۀ سازماندهي اطلاعات و دانش بود تا از طريق آن بتوان همۀ انواع مدارك را گردآوري، سازماندهي، و دسترس‌ پذير نمود. يكي از ويژگي‌ هاي اين رويداد تاريخي، پرداختن بيش از پيش نظري به مفهوم مدرك به عنوان يك مفهوم گفتماني در حوزۀ اطلاعات بود. اين رويكرد در سال‌ هاي اخير تحت عنوان نئودكومانتاسيون، دوباره در حال احياء شدن است. هدف از اين پژوهش، واكاوي ابعاد مفهومي «مدرك» از منظر ادبيات دكومانتاسيون و به طور ويژه نئودكومانتاسيون است. در حيطۀ بررسي ادبيات دكومانتاسيون بر نظريات پل اتله و سوزان بريد، و در حوزۀ بررسي ادبيات نئودكومانتاسيون  بر نظريات لوند، باكلند، ارواين-اسميت، و يورلند، تاكيد شده است. پژوهش از حيث هدف، بنيادي و از حيث روش انجام و گردآوري داده ‌ها از نوع تحليل مفهومي است. همچنين در اين تحقيق، تحليل مفهومي با هدف «تفسير مفهوم» و به دست دادن فهمِ حتي‌ الامكان دقيق تري از مفهوم مورد بررسي به كار گرفته شده است. نتايج تحقيق نشان داد كه پژوهش ‌هاي مروري پيشين در موضوع مورد بررسي، دو رويكرد كلي در زمينۀ مفهوم ‌سازي مدرك را شناسايي كرده‌ اند كه عبارتند از «رويكرد مدرك به منزلۀ شيء (با الهام از پوزيتيويسم و تاكيد بر مولفۀ عينيت)» و «رويكرد مدرك به منزلۀ ميانجي» (با الهام از سنت هرمنوتيكي). پژوهش حاضر سه رويكرد ديگر را نيز شناسايي و به اين تقسيم بندي افزوده است كه عبارتند از: «رويكرد يكپارچه» (با تاكيد فراگير بر جنبه‌ هاي فيزيكي، ذهني، و اجتماعي مدرك)، «رويكرد مدرك به منزلۀ عامل» (با تاكيد بر مفهوم عامليت)، و «رويكرد درون رشت‌ه اي يورلند» (با تاكيد بر مفهوم بافت، ارجاع به سنت دكومانتاسيون، و پارادايم كتاب شناختي). همچنين پژوهشگران، افزودن بُعد جديدي را بر آن چه در رويكرد يكپارچه گرا مد نظر است، پيشنهاد داده‌ اند. به نظر پژوهشگران، با توجه به اهميت مولفۀ «قدرت» و «گفتمان» در رابطه با دانش، اطلاعات، و مدرك، افزودن «بُعدِ مناسبات قدرت» به رويكرد يكپارچه گراي لوند مي تواند به فهم همه جانبۀ مدرك از ابعاد گوناگون فني، اجتماعي، فكري-محتوايي، و نيز گفتماني، كمك كند.