هژموني تمدني غرب و ظرفيت‌هاي گفتمان انقلاب اسلامي براي جهان اسلام

جهان اسلام در دوره مدرن در برابر تمدن غرب به قهقرا رفته و در موضع انفعال قرار گرفته است. اين وضعيت به دليل ماهيت چندبعدي و ابعاد فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي ­اش، بحران تمدني ناميده شده است. از سوي ديگر، در دورهٔ معاصر در سطح فردي و اجتماعي، تلاش­هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي زيادي براي برون رفت از اين بحران تمدني صورت گرفته است. يكي از اين تلاش­ها شكل­ گيري و تدوين گفتمان انقلاب اسلامي است كه نماد جنبۀ نظري انقلاب اسلامي در ايران بوده و به‌عنوان يك پروژهٔ تمدني قابل طرح است. بنابراين، اين پرسش كه گفتمان انقلاب اسلامي براي رهايي جهان اسلام از هژموني تمدني غرب، داراي چه ظرفيت­هايي است، اهميت پيدا مي‌كند. به نظر ميرسد گفتمان انقلاب اسلامي از آنجا كه حاوي مؤلفه هايي چون معنويت، آزاديخواهي و عدالت است، با ديالكتيك نظر و عمل و بازتوليد خود در اين فرايند، ميتواند راه حلي واقع بينانه براي رهايي جهان اسلام از هژموني تمدني غرب ارائه دهد. مقالۀ حاضر اكتشاف امكانات نهفته در گفتمان انقلاب اسلامي براي جهان اسلام و نحوه تحقق آن را هدف خود ساخته، اين موضوع را با استفاده از چارچوب مفهومي هژموني و به كارگيري روش توصيفي-تحليلي مورد بررسي قرار داده و به اين نتيجه كه در صورت تحقق گفتمان انقلاب اسلامي در ايران به عنوان يك مدل عيني، امكان الهام‌بخشي آن به جهان اسلام وجود دارد، دست يافته است.