همه‌گيري كوويد ۱۹ و ارائه خدمات بيماري‌هاي غيرواگير؛ مروري بر تجربيات جهان

زمينه و هدف؛ از زمان شناسايي ويروس كرونا (2SARS-Cov-) در 30 دسامبر 2019 در چين و به دنبال اعلام همه‌گيري بيماري ناشي از 19COVID- در 11 مارس 2020 توسط سازمان جهاني سلامت، ظرفيت و انعطاف‌پذيري  نظام سلامت و مجموعه اقتصاد كشورها با چالش‌هاي بي‌سابقه‌اي روبرو شده است. يكي از مهم‌ترين اين چالش‌ها، تأثيرات بحران ناشي از كوويد ۱۹ بر پيشگيري و مبارزه با بيماري‌هاي غيرواگير و استمرار ارائه خدمات مرتبط با آن بوده است كه خود مي‌تواند بحران‌هاي ديگري نيز ايجاد نمايد. در اين مطالعه، به‌مرور تجربيات كشورهاي گوناگون جهان در اين زمينه پرداخته شده است.  مواد و روش‌ها: اين مطالعه يك مرور نظام مند از مطالعات مرتبط با برهم‌كنش بحران همه‌گيري كوويد ۱۹ بر بيماري‌هاي غيرواگير و ارائه خدمات مرتبط با اين دسته از بيماري‌ها مي‌باشد كه با تعريف كليدواژه‌هاي جستجو در پايگاه‌داده علمي شامل PubMed / MEDLINE ، ISI / Web of Sciences (WOS) ، و  Scopus مقالات بين 30 دسامبر 2019 تا ژانويه 2021  در سال ۱۳۹۹ انجام شد. يافته‌ها: در جستجوي اوليه، تعداد 625 مقاله شناسايي شد و تعداد 98 مورد تكراري حذف شد. پس از مرور عناوين مقالات، تعداد 216 مطالعه خارج شدند. در گام بعدي، چكيده مقالات بررسي و 139 مورد حذف شد و در نهايت تعداد 81 مقاله بر اساس معيارهاي ذكر شده قبلي وارد مطالعه گرديد. يافته‌هاي مطالعات مورد بررسي در هفت مقوله شامل افزايش شدت بيماري، كاهش مراجعه به مراكز درماني، كاهش ارائه خدمات درماني، افزايش اضطراب و افسردگي، كاهش تشخيص بيماري‌ها، كاهش جراحي‌هاي الكتيو و راهكارهاي مورد استفاده براي ارائه خدمت به بيماران طبقه‌بندي شدند.  نتيجه‌گيري: مرور سياست‌ها و تجربه‌هاي كشورها و نظام‌هاي سلامت جهان و جان‌باختن هزاران نفر از منابع انساني حوزه سلامت طي بحران همه‌گيري كوويد -۱۹، خاطرنشان مي‌سازد كه ظرفيت‌سازي و به‌روزرساني برنامه‌هاي اقدام كشورها در برخورد با بحران‌هاي محتمل مشابه بايستي در دستور كار نظام‌هاي حاكميتي كشورها قرار گيرد. در اين ميان، برنامه ملي تاب‌آور و اجراپذير جهت پيشگيري و مبارزه مؤثر با بيماري‌هاي غيرواگير، به‌عنوان مهم‌ترين دليل مرگ‌ومير شهروندان كه قابل پيشگيري نيز هست، و اجراي بي‌وقفه آن در طي بحران‌هاي نظام سلامت اهميت بنيادين دارد.