بررسي فعاليت آنزيم‌ها و ويژگي‌‌هاي فيزيكوشيميايي خاك در رويشگاه‌ كهور ايراني (Prosopis cineraria (L.) Druce) و سمر (P. juliflora (SW.) DC.)

با توجه ‌به دشواري حفاظت و احياي مناطق خشك و بياباني، ارزيابي تغييرات ناشي از ورود گونه‌هاي غيربومي به اين بوم‌سازگان‌هاي شكننده بسيار مهم است. با بررسي ويژگي‌‌هاي فيزيكي، شيميايي و زيستي خاك به‌‌عنوان پايه بوم‌سازگان مي‌توان اثر ورود و استقرار گونه‌هاي غيربومي را ارزيابي كرد. در پژوهش پيش‌رو، اثرات كهور ايراني (Prosopis cineraria (L.) Druce) و سمر (P. juliflora (SW.) DC.) به‌عنوان دو گونه مهم ناحيه رويشي صحارا - سندي بر خاك رويشگاه‌ شهرستان عسلويه در استان بوشهر بررسي و مقايسه شدند. بدين‌منظور، فعاليت آنزيم‌‌هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي، اوره‌‌آز، دهيدروژناز و اينورتاز در رابطه با برخي ويژگي‌هاي فيزيكوشيميايي خاك (رطوبت اشباع، كربن آلي، نيتروژن كل و فسفر قابل‌ جذب) در زير و بيرون تاج اين درختان ارزيابي شد. 24 نمونه خاك از عمق صفر تا 30 سانتي‌‌متر از رويشگاه طبيعي كهور ايراني و سمر به‌‌روش تصادفي نمونه‌‌برداري شدند. نتايج آناليز آماري با استفاده از طرح كرت‌هاي خردشده نشان داد كه اثر موقعيت نمونه‌‌برداري بر فعاليت همه آنزيم‌‌هاي‌‌ مورد مطالعه در سطح اطمينان حداقل 95 درصد معني‌‌دار است. به‌طوري‌كه اين آنزيم‌ها در خاك زير تاج‌‌ درختان نمونه، فعاليت بيشتري ‌نسبت به بيرون تاج داشتند. فعاليت آنزيم‌‌هاي مورد مطالعه در زير تاج درختان كهور ايراني، تفاوت معني‌داري با سمر نشان نداد. اثرات متقابل گونه و موقعيت نمونه‌‌برداري فقط بر آنزيم‌‌ فسفاتاز قليايي معني‌دار بودند (0.01 p). به‌طوركلي سمر، اثرات نامطلوبي بر فعاليت آنزيم‌‌هاي خاك نداشت. به‌‌نظر مي‌‌رسد كه با اعمال مديريت علمي و صحيح، اين گونه تندرشد مي‌‌تواند همراه با گونه بومي كهور ايراني در برنامه‌‌هاي بيابان زدايي و احياي جنگل‌‌هاي ناحيه رويشي صحارا سندي در منطقه عسلويه مورد توجه قرار گيرد.