بررسي فيتوشيميايي، ضدميكروبي و عملكرد سميت سلولي عصاره‌هاي مختلف گياه داروي Rosa persica L در خراسان شمالي

اين مطالعه با هدف شناسايي و تعيين مقدار متابوليت هاي ثانويه، بررسي ضدميكروبي و سميت سلولي در عصاره هاي مختلف اندام هوايي گياه دارويي رز ايراني (Rosa persica L.) به روش كروماتوگرافي مايع- اسپكترومتر جرمي (LC- MS/MS) در يك طرح كاملا تصادفي با سه تكرار انجام شد. گياه رز ايراني از شهرستان شيروان واقع در استان خراسان شمالي در اواخر تابستان سال 1399 جمع آوري شد و عصاره هاي متانولي، پتروليوم اتري، اتيل استاتي و آبي از اندام هوايي آن به روش خيساندن تهيه گرديد. با استفاده از سيستم كروماتوگرافي مايع- اسپكترومتر جرمي مشخص شد كه عصاره متانولي داراي بالاترين مقادير تركيبات رزمارينيك اسيد بود. بررسي اثرات آنتي ميكروبي عصاره هاي مختلف به روش تعيين حداقل غلظت مهاركنندگي و حداقل غلظت كشندگي انجام شد. نتايج بررسي عملكرد عصاره‌ها بر سويه هاي استافيلوكوكوس اورئوس، استافيلوكوكوس اپيدرميس، ميكروكوكوس لوتئوس، باسيلوس سرئوس، سدوموناس اوروژينوزا، سالمونلا تيفي، سراشيا مارسسنز، اشرشيا كلي، كانديدا آلبيكنس، آسپرژيلوس نايجر نشان داد كه در همه تيمارها باكتري‌هاي گرم منفي در مقايسه با گرم مثبت مقاومت بيشتري را از خود نشان دادند. در تمامي عصاره‌ها، حساس‌ترين سويه، استافيلوكوكوس اورئوس بود كه به ترتيب با حداقل غلظت مهاركنندگي و كشندگي برابر 0/13±10/89و 0/33±19/34 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر در عصاره متانولي بيشترين اثر را داشت. عصاره متانولي اندام هوايي به ترتيب داراي اثرات آنتي ميكروبي معني دار قوي تري بودند. بر اساس نتايج سميت سلولي عصارهاي مختلف بر روي سلول‌هاي MCF-7، DU-145، PC3،A2780 ،C26 ،U-87-MG ، MDA-MB-231 وHela  عصاره متانولي داراي بيشترين اثرات سميت سلولي بر روي تمام رده‌هاي سلولي مورد مطالعه بود. كمترين اثرات سميت سلولي مربوط به عصاره آبي اندام هوايي بود. در تمام تيمارها و رده‌هاي سلولي،IC50  كمتر از 400μg/ml  بود. فعاليت‌هاي بيوشيميايي و بيولوژيكي R. persica ممكن است به تركيبات فنلي آن مربوط باشد، بنابراين مطالعات بيشتر توصيه مي‌شود. نتايج نشان داد كه گياه مورد مطالعه در اين تحقيق غني از اسيدهاي فنلي است كه مي تواند از بسياري از آسيب هاي ناشي از راديكال هاي آزاد جلوگيري كند.