بررسي فيتوشيميايي و آنتي اكسيداني برخي ژنوتيپ هاي ميوه گياه Morus alba L. Var. nigra در استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي

توت سياه با نام علمي (Morus alba L. Var. Nigra) به دليل توليد متابوليتهاي ثانوي دارويي داراي عملكرد آنتي اكسيداني مي باشد. در پژوهش حاضر ميوه چهار ژنوتيپ‌ توت سياه از دو استان آذربايجان غربي و شرقي در اواسط تيرماه ماه سال 1398 برداشت و صفات فيتوشيميايي آنها مورد بررسي قرار گرفت. شاخص‌هاي فيتوشيميايي بر‌‌اساس محتواي فنل كل (روش فولين سيكاتيو)، آنتوسيانين كل (روش اختلاف جذب در pH‌‌‌هاي مختلف) و فعاليت آنتي‌اكسيداني (DPPH) ارزيابي شدند و براي جداسازي شناسايي و تعيين مقدار كمي اسيدهاي فنلي و قندها از دستگاه كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا (HPLC) استفاده شد. تجزيه داده‌ها با آزمون چند دامنه دانكن در سطح احتمال يك درصد انجام شد. با توجه به نتايج تجزيه واريانس صفات اندازه گيري شده در سطح يك درصد معني دار بودند و تنوع بالايي در بين صفات اندازه گيري شده مشاهده شد. بيشترين ميزان آنتي اكسيدان بر اساس روش DPPH، 78/04 درصد، آنتوسيانين كل 6/24 ميلي‌گرم بر ميلي ليتر و فنل كل 925/98 ميلي‌گرم در 100 گرم وزن تر معادل گاليك اسيد بود. در پژوهش حاضر با استفاده از دستگاه (HPLC) نه تركيب پليفنلي در عصاره ميوه شناسايي شد تركيبات اصلي شامل كلروژنيك اسيد (60/067)، كوماريكاسيد (8/807) و كافئيك اسيد (3/657) ميكروگرم برگرم بودند، همچنين در عصاره ها سيناميك اسيد (0/355)، رزماريك اسيد (0/055)، گاليك اسيد (2/59)، روتين (0/833)، آپيژنين (2/700)، كوئرسيتين (1/861) ميكروگرم برگرم شناسايي شد و همچنين دو قند محلول فروكتوز (5/84) و گلوكز (6/31) گرم در صدگرم وزن تر گزارش گرديد، نتايج نشان داد كه در تمامي ژنوتيپ‌ ها ميزان قند گلوكز بيشتر از فروكتوز بود. ژنوتيپ‌ اول با داشتن بيشترين ميزان ظرفيت آنتي‌اكسيداني، فروكتوز، فنل كل ،كافئيك اسيد، كلروژنيك اسيد، كوئرسيتين و آپاژنين به عنوان نژاد برتر معرفي گرديد، يافته‌هاي حاضر براي درك تنوع و تلاش براي انتخاب توت‌هايي براي اصلاح نژاد و همچنين براي صنايع غذايي در انتخاب ارقام با خواص غذايي بالا مفيد هستند.