تأثير طرح‌هاي توسعه‌اي حمل و نقل همگاني بر ميزان آلودگي هواي شهري با استفاده از روش پويايي سيستم

تهيه و تدوين راهبرد‌هاي كنترل آلودگي هوا يك فرايند نسبتاً پيچيده است كه جوانب گوناگوني دارد؛ در شبكه هاي حمل‌ونقل شهري نيز برنامه‌هاي توسعه‌اي وجود دارد، ليكن مدل هاي مورد استفاده عمدتاً قادر به بررسي اثرات متقابل و همزمان كاهشي و افزايشي بر آلودگي هوا نيستند. در اين پژوهش يك مدل سيستم ديناميك جهت بررسي پارامترهاي مختلف مؤثر بر آلودگي هوا نسبت به بررسي بلندمدت آن‌ها در دوره زماني 20 ساله ساخته شده است. مدل مد نظر با ايجاد زيرمدل‌هاي اقتصادي، اجتماعي، زيست‌محيطي و حمل‌ونقلي و ارتباط توامان آن‌ها جهت بررسي نقش برنامه‌هاي توسعه‌اي زيرساخت حمل و نقل همگاني در ميزان آلودگي هواي شهري توسعه داده شده و به ارزيابي و مقايسه عملكرد حمل‌ونقل همگاني و كمك به اتخاذ سياست‌هاي راهگشا در جهت برنامه‌ريزي و مديريت آتي آن مي پردازد. جهت ارزيابي مدل توسعه يافته، نتايج 14 شاخص در تعداد 14 سناريو براساس 3 استراتژي كلي بررسي گرديده و براي ارزيابي سياست‌ها از سه روش بي‌بعدسازي استفاده شده‌است. نتايج حاصل از مطالعه منجر به ارائه بسته پيشنهادي سياست‌گذاري حمل‌ونقل همگاني شد كه نشان مي‌دهد سياست بهبود كيفيت مترو و اتوبوس تندرو به عنوان بهترين سياست‌ها در بين سياست‌هاي دفعي و جذبي ارزيابي گرديده‌اند. نوآوري اين مقاله، بررسي بلندمدت سياست‌هاي متعدد و نيز لحاظ تمامي شيوه‌هاي حمل‌ونقل موجود در مدل پويايي سيستم مي‌باشد كه نتايج آن مي‌تواند اساس سياست‌گذاري حمل‌ونقل شهري شهر مشهد قرارگيرد.