شناسايي ابـعاد و مؤلفه و شاخص هاي پيش‌بيني قضاوت حرفه‌اي حسابرسان

مقدمه و هدف پژوهش: قضاوت حرفه‌اي در كارهاي حسابرسي و فرايند آن موضوعي پيچيده است و از عوامل متعددي تأثير مي‌پذيرد؛ بدين منظور لازم است عوامل مؤثر بر قضاوت حرفه‌اي شناسايي‌ شود تا روشن شود كه چگونه اشخاصي شايستگي قضاوت حرفه‌اي دارند و كدام‌ عوامل محيطي بر قضاوت حرفه‌اي آن اشخاص اثرگذار است. از اين رو هدف اين پژوهش شناسايي عوامل فردي، محيطي و حرفه‌اي مؤثر بر پيش‌بيني قضاوت حرفه‌اي حسابرسان است.روش پژوهش: اين پژوهش از بُعد هدف، تحقيقي توسعه‌اي- كاربردي و از لحاظ روش، يك پژوهش كيفي محسوب مي‌شود كه به روش دلفي در بين خبرگان حسابرسي و حسابرسان با تجربه فعال در اين حرفه اجرا شده است. اعضاي پانل دلفي اين پژوهش را 20 از نفر متخصص حوزه حسابرسي و حسابرسان خبره از مؤسسات حسابرسي معتبر كشور تشكيل مي‌دهند كه به‌صورت نمونه‌گيري غير احتمالي و تركيبي از روش‌هاي هدف‌دار يا قضاوتي و زنجيره‌اي (گلوله برقي) برگزيده شدند. ابزار مورد استفاده، پرسش‌نامه‌اي بسته پاسخ و باز پاسخ است كه در سه مرحله اجرا شده و داده‌هاي به دست آمده با استفاده از تكنيك‌هاي آمار توصيفي بخصوص مد (نما) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.يافته ها: مؤلفه هاي به دست آمده از راند اول خبرگان و حوزه نظري در سه بعد فردي، محيطي و حرفه اي و شغلي مورد توافق خبرگان قرار گرفت. 17 مؤلفه براي سنجش اين ابعاد شناسايي گرديد كه عبارتند از استانداردهاي حسابداري، دانش و تجربه، هوش، روش هاي حسابرسي، شواهد و مدارك، ويژگي هاي كميته حسابرسي، ويژگي هاي كيفي قضاوت، پاسخگويي، شخصيت، فرآيند تصميم گيري، ترديد حرفه اي، نوع فعاليت صاحبكار، پذيرش كار حسابرسي، انگيزش، رقابت، سبك فكري و تقوا. همچنين براي سنجش ابعاد هفده گانه پژوهش بعد از سه مرحله دريافت نظرات در نهايت 85 شاخص مورد اجماع خبرگان قرار گرفت. نتيجه گيري: نتايج پژوهش نشان مي دهد كه مؤلفه هاي استانداردهاي حسابداري، دانش و تجربه، هوش، روش هاي حسابرسي و شواهد و مدارك به ترتيب با اهميت ترين و مهمترين مؤلفه هاي قضاوت حرفه اي حسابرسان محسوب مي باشد و پنج مؤلفه پذيرش كار حسابرسي، انگيزش، رقابت، سبك فكري و تقوا پنج شاخصي هستند كه از نظر خبرگان به ترتيب كمترين اهميت را در زمينه قضاوت حرفه اي حسابرسان دارند.