حذف و اضافه‌ برگردان مشتقات باب استفعال و تأثير آن در ترجمه هاي خطبه هاي نهج البلاغه

توجه به كيفيت ترجمه متون ديني از جمله قرآن، نهج البلاغه و حديث، موضوعي مهم و آشكار است و ارزيابي ترجمه اين متون، جهت صيانت از آن ها، ضرورت و اهميت و ارزش دو چندان دارد؛ از جمله اين متون، كه تاكنون ترجمه‌هاي گوناگوني از آن به زبان فارسي انجام گرفته، كتاب شريف نهج ‌البلاغه است ، اما به‌طوركلي به دليل كاستي ‌هايي كه در ترجمۀ از عربي به فارسي وجود دارد، اين ترجمه ‌ها مورد نقد و بررسي بسياري از اديبان قرار گرفته‌اند. در پژوهش حاضر تلاش شده است با روش توصيفي-تحليلي موارد حذف و اضافه برگردان مشتقات باب استفعال در ترجمه خطبه ‌هاي نهج ‌البلاغه مورد مطالعه قرار گيرد. براين اساس، داده ‌هاي مربوط به 11 مورد از مشتقات باب استفعال از كل خطبه هاي نهج ‌البلاغه انتخاب و در 5 ترجمۀ فارسي نهج‌البلاغه (فيض الاسلام، انصاري، شهيدي، زماني، دشتي) مورد بررسي قرار گرفتند. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد، مصاديق حذف و اضافه برگردان مشتقات باب استفعال كه به ترجمه هاي ياد شده آسيب زده اند، عبارتند از: حذف هاي نابجا شامل: 1- حذف معاني باب استفعال. 2- حذف صنايع بلاغي. 3- حذف عناصر دستوري و اضافه نابجا شامل: الف- افزوده هاي تفسيري غير لازم و نادرست واژگان. ب- افزوده هاي تفسيري نامناسب واژگان. ج  - گسترده گويي در ترجمه واژگان. از نظر كمّي نيز گزارش آماري عملكرد مترجمان در نمونه هاي مورد بررسي، بيانگر اين است كه ترجمه فيض الاسلام كمترين و ترجمه دشتي بيشترين تعداد لغزش را داشته اند اما مجموع عملكرد ترجمه هاي پنج گانه چنان نيست كه بتوان آن را مناسب و موفق قلمداد كرد.