مديريت تعارض از منظر نهج البلاغه

تعارض، جزء طبيعي و امري اجتناب ناپذير در زندگي روزمره انسانهاست و هر انساني از مواجهه با آن ناگزير است. پديده‌‌اي كه داراي دو بعد مثبت و منفي است و به واسطه گستره كمي، كيفي و زماني‌اش همواره مورد توجه بوده و ديدگاه‌هاي مختلفي نسبت به اين مسأله و راهبردهاي مديريتي آن شكل گرفته است. پژوهش حاضر با روش توصيفي – تحليلي و با  استفاده از منابع كتابخان‌ه اي با كليد‌واژه‌هاي معادل تعارض در نهج‌البلاغه شامل: اختلاف، نزاع، شقاق، تشتّت، بغض و تعارض تدوين، و بر اساس ارتباط موضوعي و محتوايي در دو محور منابع تعارض و شيوه‌هاي مديريتي، طبقه‌بندي شده است. يافته‌ها نشان داد تعارض كاركردي و غير‌كاركردي با دو وجهه مثبت و منفي راهبردهاي مديريتي متفاوتي چون ايجاب، اجتناب و حلّ را اقتضا مي‌كند. هريك از روش‌هاي مديريتي تعارض با انگيزه الهي، رعايت اصول اخلاقي و حقوقي و در راستاي قوام اصول حاكم بر ارتباطات پيشنهاد شده‌است. اين راهبردها با لحاظ چهار محور و بافت، گروه متعارض، موضوع، منبع، سطح تعارض و رعايت سلسله مراتب در آن، قابليت عملياتي شدن مي‌يابد. البته ميزان تأثير بافت‌ها در تمام راهبردها  يكسان نيست؛ در برخي راهبردها اساسا نوع گروه متعارض تأثيرگذار است، در حالي كه در برخي ديگر، بافت‌هاي موقعيتي يا نوع موضوع، تعيين كننده هستند. با توجه به گستره بحث مديريت تعارض در نهج‌البلاغه و طراحي آن بر مبناي رعايت اصول اخلاقي و حقوقي، اين موضوع مي‌تواند پشتوانه و مبنايي مستدل براي ارائه نظريه‌هاي انساني و كاربردي شدن آن ها واقع شود.