طراحي الگوي آموزش زيست محيطي دانش آموزان مقطع متوسطه نظام آموزش و پرورش با رويكرد نظريه داده بنياد: مطالعه كيفي

مقدمه: يكي از مهمترين راهكارها براي جلوگيري از تخريب محيط زيست با منشاء انساني، آموزش هاي زيست محيطي بر‌اساس ‌برنامه‌ريزي هاي اصولي و مبتني بر نيازسنجي هاي علمي مي باشد. لذا هدف پژوهش حاضر، طراحي الگوي آموزش زيست محيطي دانش آموزان مقطع متوسطه نظام آموزش و پرورش با رويكرد نظريه داده بنياد است.روش كار: پژوهش كيفي حاضر، به روش نظري داده بنياد انجام شد. جامعه پژوهش، شامل كليه طراحان و مؤلفين كتب درسي سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي در زمينه علوم زيستي و علوم اجتماعي مستقر در شـهر تهران بودند. تعداد نمونه با استفاده از اصل اشباع نظري ۱۰ تن بود كه با استفاده از روش نمونه گيري هدفمند به روش گلوله برفي انتخاب شدند. جمع آوري داده ها با مصاحبه نيمه ساختار يافته انجام شد. براي سنجش روايي يافتــه هــا از چهــارمعيـار، شامل اعتبارپــذيري، تعمــيم پــذيري، اطمينـان پذيـري و تأييدپذيـري و بـراي سـنجش پايايـي مصاحبـه هـا از روش بازآزمـون و روش توافـق درون موضوعـي اســتفاده شــد. پايــايي بــازآزمون (شاخص ثبات) اين مصاحبه هـا ، 0/88 و پايايــي مصاحبــه هــا بــه روش توافــق درون موضوعــي برابـر بـا 0/82 بـود. تحليل داده ها، با روش كدگذاري و بـا اسـتفاده از نـرم افـزار مكـس كيـو دي اي نسـخه۱۲ انجام شد.  يافته ها: ۶ كد انتخابي تحت  عنوان مؤلفه هاي (شرايط علي، شرايط زمينه اي، شرايط مداخله گر، پديده محوري، راهبردها و پيامدها)  و ۲۷ كد محوري و ۹۱ كد باز شناسايي شد.نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه مؤلفه شرايط علي شامل  3 كد محوري، مؤلفه شرايط زمينه اي شامل 5 كد محوري، مؤلفه شرايط مداخله گر شامل 5 كد محوري، مؤلفه پديده محوري شامل4 كد محوري، مؤلفه راهبردها شامل 3 كد محوري و مؤلفه پيامدها شامل 7 كد محوري، مي باشند. به برنامه ريزان آموزشي پيشنهاد مي گردد كه اين مؤلفه ها و كدهاي محوري شناسايي شده را در برنامه ريزي خود لحاظ كنند.