تحليل تطبيقي رويكردهاي توسعه-محور نيازهاي اساسي و توسعه انساني

نزديك به سه دهه از زمان نهادينه شدن رويكرد توسعه انساني به عنوان گفتماني بديل در مقابل رويكرد ارتدكس در توسعه مي گذرد. مطرح شدن اين رويكرد، پنداشت از توسعه و بهروزي انساني را از تمركز سنتي بر درآمد و مصرف به سمت بسط آزادي ها و قابليت هاي انساني تغيير داده است. با توجه به آنكه در توسعه، به عنوان يك علم ميان رشته اي، داشتن شناختي عالمانه از ديدمان ها امري ضروري است، چنين شناختي از اين دانش ميان رشته اي، چارچوب مفهومي مقاله حاضر مي باشد. در اين چارچوب دو گونه نظريه توسعه، مشخصاً «نيازهاي اساسي» و «توسعه انساني» با يكديگر مقايسه شده اند. بدين منظور ابتدا با بهره گيري از يك مرور ادبيات جامع به بررسي چگونگي نهادينه شدن اين رويكردها در عرصه جهاني پرداخته مي شود. سپس با بهره گيري از روش تطبيقي، نقاط اختلاف و اشتراك بين دو رويكرد از جهت ظرفيت هاي ميان رشته اي آنها بيان مي شوند. در نهايت با توجه به نقاط اشتراك، اين نتيجه حاصل مي شود كه رويكرد نيازهاي اساسي سلف مفهومي رويكرد توسعه انساني مي باشد، اما به دليل تفاوتي كه بين عرصه هاي نظر و عمل در رويكرد نيازهاي اساسي وجود دارد، رويكرد توسعه انساني جايگزين آن گشته است.