در دوراهي تصميم به فرزندآوري: واكاوي چالش‌هاي فردي و اجتماعي فرزندآوري در بستر باروري پايين در شهر اصفهان

در شرايط باروري پايين، تصميم زوجين به فرزندآوري، بيشتر يك تصميم برنامه‌ريزي‌شده و پيچيده است كه زوجين از‌ يك‌سو برمبناي ملاحظۀ وضعيت زندگي فردي و خانوادگي خود و از‌سوي ديگر با در‌نظر‌گرفتن موقعيت اجتماعي و اقتصادي جامعه آن را اتخاذ مي‌كنند. كدام ملاحظه‌ها و چالش‌هاي كنوني خواست فرزندآوري زوجين ايراني را صورت‌بندي مي‌كند؟ در پژوهش حاضر براي پاسخ به اين پرسش، كوشش شده است فهم كنش فرزندآوري و چالش‌هاي آن در بستر خانوادۀ ايراني در شهر اصفهان بررسي شود. داده‌هاي پژوهش با استفاده از رويكرد نظريۀ زمينه‌اي، نمونه‌گيري نظري و مصاحبۀ عميق با 30 زن و مرد مشاركت‌كننده گردآوري و داده‌هاي حاصل از مصاحبه با استفاده از كد‌گذاري باز، محوري و گزينشي تجزيه‌و‌تحليل شد و در‌نهايت، بيست مقولۀ اصلي به دست آمد و بر‌اساس جمع‌بندي مفاهيم و مقوله‌ها، مقولۀ هسته با عنوان «گذار ارزشي از فرزند‌آوري» معرفي شد. نتايج نشان داد كه بيم و هراس‌هاي اقتصادي، آينده‌هراسي، مسئوليت‌پذيري اجتماعي و دغدغه‌هاي انباشته، تصميم به فرزندآوري را درگير محاسبات مبتني بر عقلاني‌بودن ابزاري مي‌كند. چنين محاسباتي نه‌تنها انواع راهبردها را در خانواده‌ها فعال، آنها را دچار نوعي دگرديسي و گذار ارزشي مي‌كند. همچنين، برنامه‌ها و سياست‌هاي تشويقي جمعيت، زماني موفق است كه با درك واقع‌بينانه از چالش‌هاي فرزندآوري زوجين، براي رفع آنها تلاش كنند.