كاوشي در گستره حكمراني علم: مروري قلمرويي

حكمراني علم به عنوان جهت‌دهي به رفتارها و افعال بازيگران نظام علم از طريق سازوكار‌هاي تبعيت در نظر گرفته و از زواياي مختلف درباره آن پژوهش شده است. اما حكمراني علم چه ابعاد و اضلاعي را در گستره خود دارد؟ تمركز عمده مطالعات درباره چه موضوعاتي بوده و چه موضوع و مسائلي از آن كمتر مد نظر پژوهشگران بوده است؟ پژوهش‌هاي اين حوزه با چه روش‌هاي پژوهشي دنبال شده‌ و چه روش‌هايي چندان استفاده نشده اند؟ سؤالاتي هستند كه نيازمند كندوكاوند. روش اين پژوهش مرور قلمرويي بود كه آركسي و اومالي آن را ارائه كردند. مطالعات شناسايي شده از طريق جست وجو در پايگاه‌هاي داده‌اي معتبر به دست آمد. از 327 مدرك به دست ‌آمده، 48 مدرك با معيارهاي ورود و خروج اين مطالعه همخوان بودند. يافته‌ها حاكي از آن است كه تمركز مطالعات بر مشاركت عمومي و جنبه‌هاي نظريه سياسي حكمراني علم و چالش‌هاي اخلاقي پيشرفت‌هاي علم و فناوري بود. روش تحليلي- توصيفي و بعد از آن مطالعه موردي پركاربردترين روش در پژوهش‌هاي حكمراني علم است. كشور انگلستان و پس از آن هلند دو كشوري هستند كه بيشترين انتشار را در اين حوزه داشته‌اند. از نظر زماني رشد توليدات علمي در دو دهه اخير فزاينده بوده است و اين امر نشان مي‌دهد كه ادبيات علمي اين حوزه به‌تدريج در حال تكامل و غني‌شدن است. اخلاق حكمراني علم و نظريه سياسي حكمراني علم دو ضلع از اين حوزه بوده‌اند كه بيشترين آثار درباره آنها بوده است. نظريه حكمراني علم، ابزارها و روش‌ها و اقتصاد و ماليه پژوهش اضلاعي بوده‌اند كه كمتر به آنها پرداخته ‌شده است و هنوز به غناي نظري و تجربي چنداني نرسيده‌اند. در پژوهش‌هاي انجام شده كمتر از روش‌هاي تجربي استفاده شده است و اين نشان مي‌دهد كه اين حوزه اين ظرفيت را دارد كه با به‌كارگيري طرح‌ها و روش‌هاي پژوهشي تجربي، بر غناي نظري و عملي آن افزوده شود.