ارزيابي تحولات جمعيتي در كانون‌هاي سكونتي منطقه كلانشهري تبريز و چالش‌هاي پيش‌روي آن

ظهور مناطق كلانشهري كه يكي از پديده‌هاي قرن بيستم به شمار مي‌رود، ابتدا در اثر تمركز سرمايه در مهمترين شهرهاي كشورهاي جهان و سپس تمركززدايي جمعيت و فعاليت در منطقه‌اي وسيع‌تر همراه با فرايندهايي اجتماعي، سياسي، اقتصادي و صنعتي شكل گرفت. امروزه مناطق كلانشهري با چالش‌هاي مختلفي از قبيل پراكندگي جمعيت و فعاليت در سطح منطقه، عدم تعادل فضايي، روند رشد كالبدي شهرها، نحوه توزيع امكانات در ميان ساكنين و نظاير اينها درگير هستند و اين امر مديريت شهري را با مشكلات متعددي مواجه كرده است. نوشتار حاضر با نگاهي اجمالي بر تفكرات منطقه‌گرايي، تلاش دارد روند رشد و پراكنش جمعيت در سطح منطقه كلانشهري تبريز را بررسي نمايد. روش پژوهش حاضر، توصيفي (كتابخانه‌اي) تحليلي بوده تا با جمع‌آوري داده‌ها مبتني بر روش اسنادي و كتابخانه‌اي و بهره‌گيري از طرح‌هاي مصوب، آمار و گزارشات موجود به سؤال اصلي تحقيق يعني؛ «تعاملات جمعيتي شهر تبريز با نقاط شهري پيرامون خود چگونه بوده است؟» پاسخ دهد و تلاش كرده راهكارهايي را براي بهبود و آمايش فضايي و توزيع متناسب جمعيت در منطقه كلانشهري تبريز ارائه نمايد. از جمله نتايج بدست آمده اين است كه رشد شتابان شهرنشيني در كلانشهر تبريز باعث ايجاد فاصله عميق جمعيتي ميان اين شهر و شهرهاي اطراف (منطقه كلانشهري) در دهه‌هاي اخير شده بطوريكه الگوي توزيع جمعيت در منطقه مذكور بدون برنامه بوده و از نظامي متناسب با ظرفيت‌ها و استعدادها تبعيت ننموده كه اين امر مديريت شهر تبريز و منطقه كلانشهري تبريز را با مشكلات مختلفي مواجه نموده است. در صورت تداوم چنين روندي، منطقه كلانشهري با مشكلات بيشتري مواجه خواهد بود كه در نهايت موجبات عقب‌ماندگي تبريز در رقابت با اقتصاد متكي بر دانش و فنآوري روز و افول جايگاه شهر تبريز در سطح ملي و فراملي در بلندمدت را در پي خواهد داشت.