بررسي رابطه ايمان و كفر با علم در كلام ملاصدرا و عين القضات همداني

از دير زمان در تمدن اسلامي و مسيحي، متفكران و الهيدانان، درباره مفهوم ايمان و كفر و مسائل پيرامون آن‌ها با رويكردهاي مختلف تفسيري، فلسفي، كلامي و عرفاني مباحث فراواني مطرح كرده‌اند. اين مباحث بازتاب اجتماعي فراواني همچون تكفير و تقديس به همراه داشته است. عين القضات همداني پس از بيان تفاوت علم و معرفت، راه شناخت حقيقي را طوري وراي طور عقل دانسته و با انتقاد از فيلسوفان در بحث مفهوم ماهوي ايمان، معناي آن را تصديق قول انبياء و پايين‌ترين مرتبه آن را عمل مطابق با اوامر و نواحي الهي بيان مي‌كند. ايمان داراي دو جنبه است: علم و عمل كه نشانه آن، «التعظيم لامرالله» و «مهرورزي به خلق خدا» است. وي پس از بيان اقسام كفر، اقسامي از آن را پسنديده و حتي لازمه ايمان مي‌داند. در مقابل، ملاصدرا با نگاهي معرفت شناختي فلسفي، در معناي ايمان و كفر، اصالت را به علم و معرفت داده و در همه مراتب ايمان همچون ايمان لفظي، تقليدي، برهاني و حتي كشفي، نقش اصلي را به معرفت و علم مي‌دهد. او كفر را شديدترين مرتبه جهل مي‌داند. در اين مقاله، ديدگاه عين القضات همداني و ملاصدرا درباره ايمان و كفر و برخي مسائل مهم آن‌ها با روش توصيفي و تحليلي مورد بررسي تطبيقي قرارگرفته است.