تبيين چالش‌هاي آموزش عالي ايران در مواجه‌ي با جهاني شدن (مطالعه‌اي مبتني بر پديدار شناسي)

هدف: هدف اين پژوهش، تبيين و شناسايي قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهديدهاي نظام آموزش عالي ايران در مواجهه فعال با جهاني شدن است.مواد و روش‌ها: رويكرد پژوهش حاضر كيفي و روش پژوهش مبتني بر پديدارشناسي بود. جامعه پژوهش تمامي متخصصان حوزه آموزش عالي در حيطه موضوعي جهاني ‌شدن بودند. ملاك‌هاي انتخاب نمونه عبارت‌اند از عضو هيئت علمي بودن، اشتهار موضوعي در سطوح ملي و بين‌المللي و يا دارا بودن اثر مكتوب در زمينه جهاني شدن در نظر گرفته شد. رويكرد نمونه‌گيري هدفمند و به روش انتخاب صاحب‌نظران كليدي انجام شد و حجم نمونه 19 نفر براساس اشباع نظري تكميل گرديد. ابزار پژوهش مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و روايي محتوايي سؤالات مصاحبه، توسط 5 نفر از متخصصان احراز گرديد. تحليل مصاحبه‌ها در دو سطح تحليل مضمون و تحليل سؤالات انجام شد.بحث و نتيجه‌گيري: كدها در 96 مضمون سازمان‌دهنده و 20 مضمون فراگير طبقه‌بندي شد. 3 مضمون فراگير در قوت، 6 مضمون فراگير در ضعف، 3 مضمون فراگير در سطح فرصت و 8 مضمون فراگير در سطح تهديد قرار گرفت. قوت‌ها: حمايت مديران از روندهاي جهاني شدن فعال، انگيزش دروني دانشگاهيان براي حضور در صحنه جهاني و امكان ايجاد بسترهاي مناسب و معيارهاي دانشگاه طراز جهان. ضعف‌ها: پاسخگويي نامناسب به نيازهاي استراتژيك محلي، ملي، منطقه‌اي و جهاني، مناسب نبودن استانداردهاي آموزشي، آزمايشگاهي و تسهيلات در سطح جهاني، عدم ارج‌گذاري به سرمايه‌هاي انساني و بيكاري تحصيل‌كردگان، مناسب نبودن قوانين و مقررات در زمينه تعاملات و تبادلات، مناسب نبودن شاخص‌هاي جذب اعضاي هئيت علمي و دانشجويان تحصيلات تكميلي و ارتقاي دانشگاهيان و خودباختگي فرهنگي برخي استادان. فرصت‌ها: تأثيرگذاري نظام‌هاي آموزش عالي بر ساختارهاي سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي دولت‌ها، امكان كسب درآمد دانشگاه‌ها از منابع متعدد، تقويت و به‌روز شدن نظام‌هاي آموزش عالي و تعامل با يكديگر و نگاه مجامع بين‌المللي، دولت‌ها و دانشگاه‌هاي خارجي به ايران به‌عنوان كشوري با سابقه تاريخي و فرهنگي. تهديدها: ايجاد محدوديت در انجام پژوهش مسائل و ارزش‌هاي بومي، ايجاد شاخص‌هاي علمي و سياست‌گذاري‌هاي بين‌المللي و جهاني مبتني بر نظريه نهادي، جذب گسترده نخبگان توسط كشورهاي پيشرفته و دانشگاه‌هاي برتر، تحريم برخي از دانشگاه‌هاي ايران، آسيب به باورها، فرهنگ و زبان بومي، تحريم برخي از دانشگاه‌هاي ايران و ناديده گرفتن خردمندان در بدنه نظام حكمراني. از نتايج اين پژوهش برنامه‌ريزان، تصميم‌گيران و سياست‌گذاران نظام آموزش‌عالي به‌منظور بازنگري در كاركردهاي آموزش، پژوهش و ارائه خدمات دانشگاه‌ها، تدوين اسناد نقشه علمي كشور، برنامه‌ريزي‌هاي مالي، تعيين بودجه، درآمدزايي دانشگاه‌ها، در تصميم‌گيري و سياست‌گذاري جذب و استخدام اعضاي هئيت علمي و كميت و كيفيت دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تكميلي مي‌توان استفاده كرد.