مطالعه تحليليتوصيفي پژوهش‌هاي حيطه مديريت مدرسه‌محور؛ با تأكيد بر مفهوم و دلالت‌هاي آن در آموزش ‌و پرورش

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، مطالعه روند پژوهش‌هاي حيطه مديريت مدرسه محور با تأكيد بر مفهوم و دلالت‌هاي آن در آموزش ‌و پرورش بوده است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، كاربردي؛ از نظر رويكرد تركيبي و به روش توصيفيتحليلي انجام‌ شده است. جامعه پژوهش متشكل از 1184 سند علمي بود كه در پايگاه WOS نمايه شده است. بر اين اساس، بازيابي ركوردهاي پژوهش حاضر، بر مبناي كلمه كليدي «مديريت مدرسه‌محور» در بازه زماني سال‌هاي 2020 2000 جستجو و فيلتر شد. براي تجزيه ‌و تحليل داده‌ها، به‌منظور يافتن پرثمرتين مجلات، كشورها، نويسندگان، روند انتشار مقالات، مؤسسات و الگوي همكاري بين كشورها، پرتكرارترين كلمات و روند تحول كلمات پرتكرار و سپهر معنايي حاكم بر مفهوم مديريت مدرسه محور از نرم‌افزار VOS viewer و تكنيك‌هاي مختلف كتاب‌شناختي و شبكه‌هاي اجتماعي بهره گرفته شد. براي اعتباربخشي داده‌هاي پژوهش، از دو روش بازبيني توسط همكار و بازبيني توسط سه متخصص علم‌سنجي و مطلع از تكنيك كتاب‌شناختي استفاده شد.بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد به لحاظ كميت، مقالات مديريت مدرسه‌محور در بازه زماني سال‌هاي 2010 تا 2020 روند رو به رشد داشته است. مقالات حيطه مديريت مدرسه‌محور در قالب مقالات كامل علميپژوهشي و مروري ارائه ‌شده بود. پراستنادترين مجلات به ترتيب به كشورهاي آمريكا، انگلستان و استراليا و به دانشگاه‌هاي ميشيگان، روچستر، كارولينا و دانشگاه ييل آمريكا اختصاص داشت. هم‌چنين، در خصوص همكاري‌هاي بين‌المللي، بيشترين همكاري در انتشار مقالات به ترتيب به پژوهشگران كشورهاي آمريكا، چين، انگلستان و استراليا تعلق داشت. در خزانه كلمات كليدي به‌كار رفته در پژوهش‌هاي حيطه مورد مطالعه، مفهوم مديريت مدرسه‌محور عمدتاً در تعامل با مفاهيم «مديريت مدرسه‌محور، تمركززدايي، مديريت، رهبري، خودمختاري مدرسه، مسئوليت، مدير مدرسه، مشاركت، حاكميت مدرسه، معلمان» به‌كار رفته است. به‌طور كلي، از مجموع داده‌هاي استخراج ‌شده مي‌توان دريافت، توجه به مفهوم مديريت مدرسه‌محور، روند افزايشي داشته است. نتايج حاصله، شايد از يك‌سو، حاكي از اهميت بيش‌ازپيش حيطه موردمطالعه است. از سوي ديگر، بيانگر اهميت جايگاه آموزش‌ و پرورش در دنيا و نقش تربيتي آن با تأكيد بر تربيت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، سياسي شهروند مسئول است.