بازنمايي معنايي تجارب زيسته دانش‌آموزان دوزبانه (بلوچ) از آموزش به زبان فارسي: يك مطالعه پديدارشناسي

هدف: پديده چند زباني از ديرباز يكي از مسائل اصلي جامعه ايراني بوده است. در كشور ما هر ساله تعداد زيادي از دانش‌آموزان با تسلط به زبان قومي و مادري‌شان و با آشنايي اندك به زبان فارسي وارد دبستان مي‌شوند؛ اما از گذشته تاكنون نظام آموزشي ما با اين ‌همه كودك برخورد زباني واحدي داشته است و همه آنان را فارسي‌ زبان مي‌داند. هدف پژوهش حاضر، بازنمايي معنايي تجارب زيسته دانش‌آموزان دوزبانه (بلوچ) ابتدايي از آموزش به زبان فارسي بود.مواد و روش‌ها: رويكرد حاكم بر پژوهش حاضر از نوع پژوهش كيفي بوده و روش پديدارشناسي در آن به كار گرفته‌ شده است. داده‌هاي پژوهش به روش مصاحبه نيمه‌ساختاريافته گردآوري‌ شده‌اند و تحليل داده‌ها با استفاده از روش تحليل محتواي مضموني انجام گرفت. شركت‌كنندگان در اين پژوهش، دانش‌آموزان مقطع ابتدايي شهرستان سراوان بوده است كه با روش نمونه‌گيري هدفمند از بين پايه‌هاي چهارم، پنجم و ششم ابتدايي كه در سال ۹۹-۱۳۹۸ مشغول به تحصيل بودند، انتخاب شدند.بحث و نتيجه‌گيري: تحليل عميق ديدگاه‌هاي دانش‌آموزان، موجب شناسايي و دسته‌بندي هفت مضمون سازمان‌دهنده شامل؛ نگرش دانش‌آموزان نسبت به مدرسه (با سه مضمون پايه مكان پرورشي، مكان عاطفي -اجتماعي و مكان آموزشي)؛ اثرات كاربرد زبان مادري در مدرسه (با سه مضمون پايه يادگيري معنادار، ادراك عميق و احساس قوي)؛ موانع به‌كارگيري زبان مادري در مدرسه (با مضمون پايه هزينه‌بري آموزش زبان مادري)؛ جايگاه زبان مادري در مدرسه (با چهار مضمون پايه استفاده غيررسمي، استفاده ناچيز، اجبار بر استفاده زبان رسمي و ناديده گرفتن زبان مادري)؛ احساس اوليه ورود به مدرسه (با دو مضمون پايه احساسات منفي و مكانيسم‌هاي دفاعي)؛ اثرات عدم استفاده زبان مادري در مدرسه (با سه مضمون پايه يادگيري سطحي، ضعف در يادگيري و هيجانات منفي) و جايگاه زبان مادري (با دو مضمون پايه محترم شمردن و هويت بخشي) گرديد.