تكمله‌اي بر ديوان بسحاق اطعمه‌ي شيرازي

شيخ جمال‌الدّين بسحاق اطعمه‌ي شيرازي، از شاعران و نويسندگان نقيضه‌سراي قرن‌هاي هشتم و نهم هجري است. تنها اثري كه از بسحاق اطعمه به يادگار مانده است، كلّيات اوست كه شامل ديوان و چند رساله در توصيف انواع خوراكي‎هاست. اين اثر براي آگاهي از اصطلاحات اطعمه، از منابع دست‌اوّل پژوهشگران است و اطّلاعات فرهنگي، اجتماعي و ادبي مفيدي را نيز دربردارد. اين مجموعه بارها چاپ شده است. نخستين چاپ آن همراه با ديوان البسه با تصحيح ميرزاحبيب اصفهاني در سال 1302ق چاپ شد و همين چاپ را كانون معرفت در سال 1360 چاپ كرد و در سال 1392 نيز آزرم همان را بازچاپ كرد. در سال 1382 بار ديگر منصور رستگارفسايي تصحيح ديگري از آن انجام داد و ميراث مكتوب آن را منتشر كرد. هر يك از اين چاپ‌ها امتيازهايي دارد؛ امّا يافته‌هاي نويسنده‌ي اين مقاله نشان از آن دارد كه حجم ديوان بسحاق اطعمه بسيار بيش از آن است كه در آثار چاپ‌شده از او وجود دارد و ازسوي‌ديگر بسحاق تنها شاعري نقيضه‎سرا نيست و اشعار ديگري هم دارد كه محور آن‌ها اطعمه نيست. در اين مقاله بر اساس نسخه‌اي از كتابخانه‌ي ملك (شماره‌ي 4842)، به اين اشعار تازه مي‌پردازيم. در اين نسخه قريب 700 بيت تازه (اعم از فارسي و فهلوي) از بسحاق هست كه در چاپ‌هاي موجود از اين كتاب نيست. در اين اشعار قرايني است كه انتساب آن‌ها به بسحاق اطعمه را تأييد مي‌كند. اين اشعار نشان از چهره‌ي تازه‌اي از بسحاق اطعمه‌ي شيرازي دارد كه تاكنون كسي بدان نپرداخته است.