تصويرشناسي در ادبيات تطبيقي: شناخت خود از نگاه ديگري

آنچه در اين مقاله مي آيد نگاهي به تصويرشناسي در ادبيات تطبيقي است. نگارنده، پس از مقدمه اي كوتاه از سابقه تصويرشناسي در فرانسه، به تعريف و انواع آن مي پردازد. تصويرشناسي يكي از مباحث مهم و ريشه اي در ادبيات تطبيقي است چرا كه بناي ادبيات تطبيقي در فرانسه بر آن نهاده شده است و تاثير و تاثر كه آغاز نگاه فرانسوي ها به ادبيات خارجي است در گرو شناخت تصويري از ديگري است. قسمت مهمي از اين شناخت متعلق به فرهنگ « ناظر » است كه چگونه به تصوير ديگري مي نگرد و در اين نگاه، فرهنگي را كه در آن زيسته است، دخيل مي كند. اين جستار به معرفي تصويرهاي اگزوتيك و كليشه هايي كه در ادبيات از خلال نگاه ديگري به وجود آمده است، و در پايان با بررسي چند سفرنامه، به تبيين چگونگي پژوهش در سفرنامه ها در حوزۀ ادبيات تطبيقي مي پردازد و با تحليل و نقدِ نمونه ها بر اين امر تأكيد مي كند كه هر پژوهشي كه در آن مقايسۀ تصوير صورت بگيرد، لزوماً در حوزه ادبيات تطبيقي نمي گنجد. اين بررسي نشان مي دهد كه در ايران، تصويرشناسي، به ويژه مطالعات سفرنامه، گاه، به كج راهه رفته است.