بومي‌سازي شعر «آن‌گاه پس از تندر» از فيلم مُهر هفتم برگمان

يكي از زمينه هاي تحول شعر معاصر ايران، الهام‌ از متون خارجي است كه در برخي موارد اين تأثيرپذيري از آثار سينمايي صورت گرفته‌است. در اين فرايند، الهام‌گيرندگان اغلب با ايجاد تغييرات متناسب با فرهنگ مقصد، به بومي‌سازي پرداخته‌اند. در فرايند الهام گيري اخوان ثالث در شعر «آن گاه پس از تندر» از فيلم فلسفي «مُهر هفتم» برگمان، اثر خارجي در هنگام ورود به سپهر نشانه‌ايِ خودي، از جنبه هاي مختلف تغييراتي در جهت ذوق و سليقۀ بومي داشته است. تبيين راهكارهاي بومي سازي در حركت از متن مبدأ به متن مقصد بر اساس نظريۀ يوري لوتمان، اساس مقالۀ حاضر است كه نشان مي دهد وي بيشتر تلاش مي‌كند با مقاومت و مديريت مماشات، در يك رابطۀ قبضي و محدود‌كردن فضاي عملكردي، فضاي سنتي را بيشتر نگاه دارد و در ساختار سنت باقي بماند. بدين منظور از بومي‌سازي زباني به شكل باستان گرايي (آركائيسم) زباني، كاربرد كلمات و تعبيرات رايج عاميانه و كاربرد اجتماعي زبان استفاده كرده و با بومي‌سازي تصويري، تاريخي، جغرافيايي، سياسي و اجتماعي در جهت استعلاي متن خارجي و نزديك‌كردن آن با فرهنگ مقصد، حركت كرده‌ است؛ اما در مواردي اندك با استفادۀ مستقيم از عناصر غيرخودي در رابطه‌اي بسطي، تصور فرهنگ را از خودش در هم مي ريزد و به نوآوري مي‌پردازد.