عنوان مقاله :
ساختار فرهنگ بهار عجم در سه بخش
پديد آورندگان :
رادمرد ، عبدالله دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه زبان و ادبيات فارسي , قوام ، ابوالقاسم دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه زبان و ادبيات فارسي , خسروپور ، سعيد دانشگاه شيراز - دانشكده ادبيات و علوم انساني
كليدواژه :
فرهنگنويسي , بهار عجم , لاله تيكچند , مدخلگزيني , مواد مدخل , ضبط تلفظ
چكيده فارسي :
معرفي دقيق يك فرهنگ لغت از طريق پرداختن به ساختار آن شكل ميگيرد. اين پژوهش ساختار فرهنگ بهار عجم نوشتۀ لاله تيكچند را در سه بخشِ شيوههاي مدخلگزيني، شيوههاي آوردن مواد مدخل و ضبط تلفظ بررسي كرده است. پس از مطالعۀ كامل و دقيق اين فرهنگ، در بخش نخست با ارائۀ آمار، نمودار و شواهد نشان داده شد كه مؤلف در اين فرهنگِ نوزدههزاروهفتصدوبيستونه مدخلي، پس از ذكرِ واژه، مشتقات آن را ميآورد و بر اساس «يك واژه يا تركيب»، «قرابت لفظي و معنايي دو واژه يا تركيب»، «قرابت لفظي و معنايي چند واژه يا تركيب» و «امثال» مدخلگزيني ميكند. اين پژوهش در بخش دوم نشان داده است كه از ميان بيستوپنج روشِ آوردن مواد مدخل در اين فرهنگ، بيشترين درصد به «معروف» اختصاص يافته كه نشانۀ پركاربرد بودن واژه در زبان عموم است و كمترين آن مربوط به «مشهور» است كه حاكي از بينيازي فرهنگنويس و كاربر از توضيح اين نوع مدخلهاست. در بخش سوم پس از بررسي سير تطور شيوههاي ضبط تلفظ در فرهنگهاي فارسي پيش از بهار عجم، شيوههاي سهگانۀ ضبط تلفظ در اين فرهنگ با ذكر نمونه آمده است.