ارزيابي اولويت كشت خرما در منطقه جهرم با استفاده از روش بهترين-بدترين و فرآيند تحليل سلسله مراتبي

تعيين اولويت اراضي، نوعي تصميم گيري با معيارهاي متعدد است كه گاه بايكديگر همسو نيستند. از اين رو، كاربرد روش هاي تصميم گيري چندمعياره در حل اين مسائل در سال هاي اخير، بسيار پركاربرد بوده است. هدف از اين پژوهش، معرفي روش بهترين-بدترين (BWM) در اولويت بندي تناسب اراضي براي كشت محصولات كشاورزي بود. همچنين، نتايج اين روش با روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP)، به عنوان پركاربردترين روش تصميم گيري چندمعياره در مطالعات گذشته، مقايسه شد. براي دستيابي به اين هدف، از 12 باغ تحت كشت خرما در منطقه جهرم استان فارس با حفر خاك‌رخ، نمونه گيري شد. آزمايش هاي فيزيك وشيميايي لازم روي نمونه ها انجام و ويژگي هاي موثر خاك بر مقدار عملكرد، مشخص گرديد. ماتريس داده هاي خاك و عملكرد از مناطق نمونه‌برداري، تهيه و روش هاي BWM و AHP براي تعيين وزن معيارها به كار رفت. با جمع حاصلضرب اعداد استانداردشده هر ويژگي خاكي در وزن آن، شاخص تناسب اراضي براي هر باغ بدست آمد. مقادير شاخص تناسب با عملكرد واقعي مقايسه شد تا كارايي مدل هاي بكار رفته در تعيين اولويت باغ ها مشخص شود. نتايج نشان داد كه شاخص بدست آمده از هر دو روش، تقريباً يكسان است. ليكن معيارهاي ارزيابي به كار رفته شامل حداقل تناقض، انحراف كل و انطباق، نشان دهنده سازگاري بيشتر قضاوت ها در روش BWM بود. در نهايت، كاربرد اين روش به دليل برخورداري از برخي ويژگي ها مانند نياز به تعداد كمتري مقايسه زوجي در مقايسه با ديگر روش‌هاي تصميم گيري چندمعياره ماتريسي همچون AHP، پايداري و سازگاري بيشتر وزن هاي تعيين شده در پايان مسأله تصميم گيري، امكان كاربرد توأمان با ساير روش ها، استفاده از اعداد صحيح براي انجام مقايسه ها و سادگي كاربرد در حل مسائل تصميم‌گيري چندمعياره مانند تصميم گيري براي اولويت كاربري اراضي، به عنوان روشي كارا و قابل‌اعتماد، توصيه مي شود.