‏«بهشت»، «نور» و «زيبايي»‏ استعاره‌هاي بنيادين عبهرالعاشقين

عبهرالعاشقين با زباني پيچيده و استعاره‌محور، متني تأمل‌برانگيز و ديرياب است. با وجود پژوهش‌هايي كه تاكنون انجام شده، هنوز ويژگي‌هاي زباني و فكري اين اثر به‌درستي شناخته نشده است. در پژوهش حاضر، با توجه به ويژگي‌هاي زباني عبهرالعاشقين و ظرفيت نظريه استعاره مفهومي در تحليل هم‌زمانِ زبان و انديشه، استعاره‌هاي ‌مفهومي اين متن با تكيه بر روابط ساختاري آنها تحليل مي‌شود. در اين پژوهش، ارزش استعاره‌ها يكسان انگاشته نشده است؛ بلكه با توجه به «بسط نگاشت‌هاي يك حوزه مفهومي» در فرايند «استلزام»، به ساختار برآمده از روابط استعاره‌هاي‌ مفهومي متن پرداخته مي‌شود. «بهشت، نور، زيبايي» مهم‌ترين حوزه‌هاي مفهومي مبدأ متن هستند كه براي شناختِ استعاريِ مفاهيم بنيادين انديشه عرفاني روزبهان به ‌كار رفته‌اند. از بسط يا بازشناخت اين حوزه‌هاي مفهومي اوليه، ديگر حوزه‌هاي مفهومي در متن فعال شده‌اند. سرانجام مي‌توان ‌گفت ساختار برآمده از روابط استعاره‌هاي ‌مفهومي عبهرالعاشقين سه لايه دارد: لايه اول: بهشت و نور و زيبايي؛ لايه دوم: بسط حوزه‌هاي مفهومي لايه اول؛ لايه سوم: بازشناخت حوزه مفهومي لايه اول با چند حوزه مفهومي ديگر.