بازخواني مدل رفتار اطلاع يابي بايستروم و ژارولين: آيا گستره مدل مذكور قابليت نقادي دارد؟

زمينه و هدف: رفتارهاي اطلاع‌يابي انعكاسي از نيازهاي كاربران است و شناسايي و درك صحيح آنها اهميت درخوري در مطالعات اطلاع‌يابي داشته و در ارائه خدمات مفيد به كاربران سودمند است. صاحبنظران جهت شناخت هر چه بهتر رفتارهاي مختلف جستجوگران در اطلاع‌يابي، بر اساس رويكردهاي شناختي، فرايندگرا، و كاربرگرا مدل‌هايي را ارائه كرده‌اند. هدف تمامي اين مدل‌ها توصيف و توضيح شرايطي است كه كنش‌هاي افراد را براي يافتن نوعي اطلاعات پيش‌بيني كند. با توجه به فهم متفاوت از رفتار اطلاع‌يابي، پژوهش حاضر با اين هدف كه مدل بايستروم و ژارولين بر چه مفهومي از اين حوزه تاكيد داشته و منظر مذكور تا چه حد جنبه نقد پذيري دارد، انجام شد. روش پژوهش: در پژوهش حاضر با استفاده از روش كتابخانه‌اي مدل رفتار اطلاع‌يابي بايستروم و ژارولين مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. يافته‌ها: يافته‌هاي حاصل از اين بررسي نشان داد پيچيدگي وظيفه، عدم قطعيت، و ابهام مفاهيم با يكديگر ارتباط داشته و مي‌تواند در بناي مدلها جايگاه آشكاري را بنا نمايد. با پيچيدگي وظيفه نياز به انواع اطلاعات از قبيل افراد مطلع، فزوني مي‌يابد؛ لذا مكان منابع نيز حائز اهميت مي‌باشد. همچنين، با افزايش پيچيدگي نياز به منابع و مدت زمان بيشتر جهت انجام جستجو نيز احساس مي‌شود. نتيجه‌گيري: پيچيدگي وظيفه در فرايند اطلاع‌يابي متغيري چشمگير است و نياز به انواع اطلاعات، تعداد منابع، و مكان منابع را تحت تاثير قرار مي‌دهد. پيچيدگي وظيفه تعيين مي‌كند كه چه نوع اطلاعاتي مورد نياز است و از چه منابعي استفاده شود. همچنين، باعث افزايش بهره‌گيري از افراد مطلع (به عنوان منبع اطلاعاتي) مي‌شود. بر اين قرار، سيستم‌هاي اطلاعاتي كه مشاوره اطلاعاتي افراد را تسهيل كرده؛ در اين خصوص كارآمدي لازم را احراز كرده و به عنوان منابع اطلاعاتي مكمل در نظر گرفته ‌شوند؛ بر اين قرار مناسب است بر اين جنبه از منابع اطلاعاتي در سيستم‌هاي اطلاعاتي تمركز بيشتري صورت پذيرد. نظر به اينكه پيچيدگي وظيفه در مدل بايستروم و ژارولين نقش كليدي ايفا نموده؛ به نظر مي‌رسد امكان اينكه اين مفهوم دركنار عوامل موقعيتي، شخصي، و سازماني قرار گيرد و به عنوان يكي از عوامل مهم در جستجوي اطلاعات مورد توجه واقع شود، نوعي حسن و معيار مناسب براي مدل مزبور محسوب خواهد شد.