ارزيابي كيفي روند توسعه بر بافت پيراموني مكان مقدس با تأكيد بر خيابان امام رضا (ع)

از ديرباز مكان‌هاي آييني نقش اصلي در توسعه و ريخت شهر ايفا مي‌كرده‌اند اما امروزه رشد سريع شهرها به ويژه شهرهاي بزرگ منجر به تغيير و تحولات گستردۀ كالبدي، فعاليتي و عملكردي شده است. اين تحولات باعث‌شده عرصه‌هاي عمومي شهري كه روزگاري مقر شيرين‌ترين خاطرات مردم و عظيم‌ترين رويدادها و مهم‌ترين مكان براي رويارويي شهروندان بوده است، به گذرگاه‌هايي ناآشنا، بي‌روح و سخت بدل شوند؛ به‌گونه‌اي كه قدرت كشف و درگيري انسان با فضا را از ميان برده‌اند .محور آييني امام رضا (ع) به‌عنوان آستانه ورود به مكان مقدس، يك محور فعال شهري در بافت سنتي شهر است كه از دورۀ پهلوي تاكنون كيفيت دسترسي به اين مركزيت را تعريف كرده و از مهم‌ترين ارزش‌هاي مكان‌مندي فضا برخورداراست. اما امروزه به‌دليل تحولات كالبدي و شكاف‌هايي كه با گذشتۀ تاريخي خيابان به‌وجود‌ آمده، هويت مكاني محور را خدشه‌دار كرده است. هدف از اين مقاله، ابتدا تبيين عوامل مؤثر بر عدم تداوم هويتي مكان وسپس بررسي مؤلفه‌ها و ويژگي‌هايي است كه به منظور ايجاد مكان‌مندي در محور امام رضا (ع)، نيازمند بازتعريف دوباره در فضا هستند. روش پژوهش تحليلي-توصيفي و بر مبناي اسناد، منابع كتابخانه‌اي و مشاهدات ميداني است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد تداوم كالبدي در محور امام رضا (ع) ضمن حفظ جنبه‌هاي هويتي و جلوگيري از گسست تاريخي محور با گذشتۀ خود، قادر به حل مشكلات ارتباطي- عملكردي به بهترين نحو است. به‌طوري‌كه استمرار مكان‌مندي در محور، ملزوم به وجود اين ويژگي‌ها بوده و فقدان هركدام موجب تضعيف مكان‌مندي ودر نتيجه منظر آييني محور مي‌شود.