متن ‌شناسي دست‌ نويس منحصربه ‌فرد بخش دوم حماسۀ زمجي‌نامه

زمجي‌نامه نخستين دنبالۀ منطقي ابومسلم‌نامه بوده و از ديدگاه داستاني، به نقل حوادثي پرداخته كه پس از قتل ابومسلم خراساني روي داده است. محتواي زمجي‌نامه بنابر دست‌نويس‌هاي موجود در سه بخش ترتيب يافته كه تا امروز، تنها بخش نخست آن منتشر شده است. موضوع بخش نخست زمجي‌نامه، شرح احوال و مبارزات احمد بن محمّد بن علي زمجي و ديگر هم‌رزمان اوست كه پس از قتل ناجوانمردانۀ ابومسلم، عليه عبّاسيان خروج كرده و تا نابودي ابوجعفر، دومين خليفۀ عبّاسي، پيش مي‌روند و روايت با شهادت احمد زمجي پايان مي‌پذيرد. امّا بخش دوم و سوم زمجي‌نامه، موسوم به گلزار علي احمد زمجي و كوچك‌نامه كه احوال فرزندان احمد زمجي و ابومسلم خراساني را گزارش كرده است، هنوز بررسي نشده و به طبع نيز نرسيده‌‌اند. پژوهش حاضر، به روش استقرايي بر نقد نسخۀ منحصربه‌فرد بخش دوم زمجي‌نامه، گلزار علي احمد زمجي، متمركز شده و يافته‌هاي خود را در دو بخش نسخه‌شناسي و متن‌شناسي عرضه كرده است. در بخش نخست، ابتدا مشخّصات و رسم‌الخطّ تنها دست‌نويس اين داستان در كتابخانۀ دانشگاه پنجاب لاهور به دست داده شده و سپس چند دست‌نوشتۀ ناشناختۀ مرتبط ديگر با زمجي‌نامه معرّفي شده‌‌ كه تاكنون محلّ توجّه نبوده است. پس از آن، در بخش دوم با عنوان متن‌شناسي، ابتدا مشخّصات داستان در شش بهرۀ: وجه تسميه، منشأ پيدايش، راوي، زمان و محلّ تأليف، ساختار و زبان بررسي شده است. آن‌گاه عناصر داستاني جلد دوم زمجي‌نامه در هفت پارۀ: روايت، پي‌رنگ، زاويۀ ديد، شخصيّت، زمان و مكان، درون‌مايه و توصيف ارزيابي شده‌اند.