تحليل فضايي تغييرات كاربري اراضي سكونتگاه‌هاي روستايي پيراشهري بيرجند

امروزه تغيير كاربري اراضي به عنوان فرايندي موثر در فضاي جغرافيايي مطرح است. تغييرات كاربري اراضي پديده اي رو به رشد است كه محيط روستايي را دست خوش تغييرات قرار داده است؛ اين تغييرات رخ داده در محيط روستا، برنامه هاي توسعه روستايي كه بر مبناي بهبود شرايط روستا و زندگي روستايي در تمام ابعاد پايه گذاري شده را با مشكل رو به رو ساخته است . اين تغييرات كه غالبا در اثر فعاليت هاي انساني روي‌ مي‌دهد به دليل نبود برنامه اي اصولي، بي توجهي به توسعه پايدار و نداشتن مديريت پايدار به يكي از مهم ترين معضلات در فضاي نوين تبديل شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسي و تحليل تغييرات كاربري اراضي سكونتگاه‌هاي روستايي پيراشهري بيرجند تدوين شده است. به منظور تحقق هدف فوق سه سري از تصاوير ماهواره‌اي كه طي سال‌هاي 2000، 2010 و 2020 براي هركدام از روستاهاي مورد مطالعه (حاجي آباد، اميرآباد، چهكند و علي آباد) تهيه و مورد واكاوي قرار گرفته است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي بوده و همچنين جهت تهيه و تحليل داده ها از سامانه رايانش ابري گوگل ارث انجين، نرم افزار Envi و نرم افزار Arc GIS و همچنين جهت پيش بيني تغييرات افق 1420 از نرم افزار ادريسي استفاده شده است. نتايج حاصل از تصاوير ماهواره اي نشان مي‌دهد كه طي دوره 2000 تا 2020 تغييرات بسيار گسترده اي در بافت فيزيكي محدوده مورد مطالعه ايجاد شده است. به گونه اي كه در اين دوره مساحت اراضي ساخته شده در روستاهاي حاجي‌آباد، اميرآباد، چهكند و علي‌آباد به ترتيب از 21.96، 22.01، 7.21 و 5.52 هكتار در سال 2000 به 183.77، 129.62، 99.07 و 21.08 هكتار در سال 2020 تغيير كرده است؛ و مساحت اراضي باير كه در گروه ساير اراضي بررسي شده است كاهش يافته است. همچنين نتايج پيش بيني افق 1420 نشان مي دهد كه عمده تغييرات كاربري اراضي در 20 سال آينده در حوزه اراضي ساخته شده و مسكوني خواهد بود.