كاربرد شناسي روايات تقيه با تمركز بر تحليل بافت موقعيتي

تقيه يكي از مهمترين موضوعات در تاريخ حديث، فقه و كلام شيعه است كه همواره مورد توجه عالمان بزرگ اسلامي قرار گرفته است. در تراث حديثي شيعه روايات متعددي درباره تقيه و ضرورت آن به ويژه از امام صادق (ع) نقل شده است. اين قبيل روايات، از نظر دلالت متنوع و داراي ابهاماتي است كه به نظر مي‌رسد فهم مدلول صحيح آنها، نيازمند واكاوي دقيق تر بستر و شرايطي است كه اين روايات در آن صادر شده است. آنچه در اين پژوهش به جهت تبيين صحيح عناصر مؤثر در فهم مدلول روايات تقيه مورد بررسي قرار مي گيرد، كاربردشناسي روايات تقيه بر مبناي تحليل بافت موقعيتي يا لايه برون زباني اين روايات با توجه به پنج مولفه محيط، موقعيت، مخاطبان، هدف و ترتيب عمل است. بر اساس اين نوع تحليل مي توان دريافت كه تقيه نشانگر موضوع مهمي در تاريخ حيات امام صادق(ع) است و در واقع، يكي از راهكارهاي سياسي و فرهنگي ايشان در مواجهه با شرايط دشوار و پيچيده معاصر حيات خود، براي تبليغ و تبيين سنت‌ نبوي، در كنار حفظ جان خويش و اصحابش بوده و به موضوع إختفاء اسناد روايات فقهي مرتبط است تا فقه نبوي كه بر اساس حوادث دوران پس از پيامبر اكرم (ص) در آستانه اضمحلال و نابودي قرار گرفته بود، دوباره احيا گردد