روش اِبْن‌مَغازِلي در گزارش فضائل اهل بيت(ع) در كتاب المناقب

از ابتداي قرن دوم تا فرجام قرن پنجم هجري، بيش از 250 كتاب يا رساله درباره فضائل اهل بيت(ع) نگاشته شد. يكي از مهم‌ترين آثار تأليف يافته در اين حوزه المناقب اِبْن‌مَغازِلي(483هـ) است. ابوالحسن علي بن محمّد جُلّابي مشهور به ابن‌مغازلي از عالمان شهر واسط در قرن پنجم هجري به شمار مي‌رود. المناقب اِبْن‌مَغازِلي مجموعه حديثي نسبتاً جامع در زمينۀ روايات مناقب و فضائل اهل بيت(ع) به حساب آورد. نظر به اهميت اين كتاب، پژوهش حاضر با روش توصيفي و تحليلي در صدد پاسخ به اين سؤال است كه روش اِبْن‌مَغازِلي در گزارش فضائل اهل بيت(ع) در كتاب المناقب چگونه است؟ پس از بررسي اسناد و محتواي 479 روايت (در قالب 251 باب) يافته‌هاي اين پژوهش حكايت از آن داشت كه روش ابن‌مغازلي در گزارش اسناد از سه ويژگي مهم برخوردار بود: ذكر مُسند سلسله روايات كتاب، ذكر طُرُق متعدد روايات و انعكاس برخي حقايق تاريخ حديثي در اَسناد. در قسمت محتوايي، ابن‌مغازلي در بخشي از كتاب، به صورت عام ـ بدون ذكر نام اهل بيت(ع) ـ مناقب ايشان را گزارش كرده است؛ بخشي ديگر ـ كه بيشتر حجم كتاب را به خود اختصاص داده ـ به بيان مناقب و فضائل امام علي(ع) اختصاص دارد. فضائل حضرت زهرا(س) و حسنَيْن(ع) نيز به صورت مختصرتر مورد توجه قرار گرفته و از ساير اهل بيت(ع)، تنها در چند روايت، به بيان فضائل امام سجاد(ع)، امام صادق(ع) و حضرت مهدي(ع) پرداخته شده است.