اثر تنش كمبود آب و تلقيح جداگانه، تركيب‌هاي دوگانه و سه‌گانه برخي باكتري‌هاي محرك رشد بر صفات اگرومورفولوژيك بادرنجبويه

به‌منظور بررسي اثر تنش كمبود آب و تلقيح باكتريايي بر صفات اگرومورفولوژيك بادرنجبويه، آزمايشي گلداني به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در محوطه فضاي آزاد دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد در سال زراعي 99-1398 اجرا شد. فاكتورهاي مورد آزمايش آبياري در سه سطح (آبياري كامل، 75 درصد و 50 درصد آبياري) و تيمارهاي تلقيح باكتريايي در هشت سطح (عدم تلقيح باكتريايي به‌عنوان تيمار شاهد، تلقيح جداگانه Bacillus licheniformis، Bacillus megaterium و Pseudomonas putida، تلقيح باكتريايي B. licheniformis × B. megaterium، P. putida × B. megaterium و B. licheniformis × P. putida به‌صورت تلقيح دوگانه و تلقيح باكتريايي P. putida × B. licheniformis × B. megaterium به‌عنوان تركيب سه گانه) در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه اثر تلقيح باكتريايي بر ارتفاع بوته، سطح برگ، عملكرد بيولوژيك، وزن خشك ريشه و كارايي مصرف آب در سطح احتمال 1% و بر حجم ريشه در سطح احتمال 5% معني دار بود. اثر سطوح آبياري بر تمام صفات موردبررسي در سطح احتمال 1% معني دار بود. اثرات متقابل تيمارهاي تلقيح باكتريايي و سطوح مختلف تنش كمبود آب بر سطح برگ، وزن خشك ريشه، حجم ريشه و پرولين در سطح احتمال 1% و بر وزن خشك برگ، عملكرد بيولوژيك و كارايي مصرف آب در سطح احتمال 5% معني دار بود و بر ارتفاع بوته، وزن خشك ساقه اثر معني دار نداشتند. آبياري كامل نسبت به سطح تنش 50 درصد آبياري كامل عملكرد بيولوژيك و كارايي مصرف آب را به ترتيب 102% و 43% افزايش داد. تيمار تلقيح باكتريايي B. megaterium بيشترين تأثير را بر رشد بادرنجبويه در شرايط كشت گلداني داشت. به‌طوري‌كه در تيمار آبياري كامل، عملكرد بيولوژيك و كارايي مصرف آب را نسبت به تيمار شاهد به ترتيب 62.5% و 27.5% افزايش داد. با توجه به نتايج اين پژوهش به‌منظور بهبود عملكرد بيولوژيك و كارايي مصرف آب در بادرنجبويه، در شرايط بدون تنش و شرايط تنش متوسط، به ترتيب تلقيح گياه با باكتري‌هاي B. megaterium  و B. licheniformis پيشنهاد مي شود.