بازخواني ريشه‌هاي تاريخي قدمگاه

در گستره‌ مطالعات بيناادياني، مفهوم قدمگاه با فلسفه‌ها و كاركردهاي گوناگونش، بخش مهمي از آثار مربوط به مناسك مشترك اديان را به خود اختصاص داده است. غالباً معناكاوي و باستان‌شناسي مفهوم قدمگاه، از سوي مستشرقان و به‌ويژه محققان حوزه‌ بوديسم انجام شده كه نتيجه‌ آن، سوگيري‌هاي كژانديشانه در حوزه‌ قدمت و تأثير بوديسم در تحميل مفهوم قدمگاه بر اديان ديگر است. نوشتار پيش‌رو بر آن است با تكيه بر روش تحليل تاريخي روشن سازد كه با وجود نظريات تعدادي از شرق‌شناسان، قدمگاه‌ها در تاريخ اديان ابراهيمي ‌ريشه‌اي بودايي ندارند و درواقع نمايشي از باورهاي مشترك جهاني انسان‌ها با ريشه‌ و مبنايي توحيدي‌‌اند كه در سطحي از ناخودآگاهِ جمعي به آداب و رسوم تبديل شده‌اند و در اين مسير، منابع قرآني و روايي دليلي بر اين مدعاست. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه قدمگاه در هر دين، معناي الهياتي خاص خود را پيموده و با توجه به قدمت مقام ابراهيم در مكه‌ مكرمه، مي‌توان اذعان كرد كه اديان توحيدي بر مبناي آيات قرآني در ابداع مفهوم و فلسفه‌ قدمگاه، پيشگام بوده‌ و آيين بودا به‌صرف تكثر قدمگاه‌ها، مؤسس اين‌گونه از زيارتگاه‌هاي ديني در تاريخ اديان محسوب نمي‌شود