بررسي نظام حقوقي و بهره‌برداري حاكم برآب‌بندان‌هاي استان گيلان از ديدگاه كشاورزان بهره‌بردار

آب‌بندان‌ها در واقع يك استخر ذخيره‌ي خاكي و بسيار بزرگي هستند كه از خاك‌برداري يك محدوده، خاك‌ريزي و تحكيم آن با ايجاد ديواره و يا به‌صورت طبيعي به وجود مي‌آيند. آب‌بندان‌هاي استان گيلان كاربرد چندمنظوره داشته و ضمن ذخيره‌ي آب كشاورزي براي شكار پرندگان و صيد ماهي و غيره نيز كاربرد دارند. با توجه به اهميت آب‌بندان‌ها، هدف كلي اين تحقيق بررسي نظام حقوقي و بهره‌برداري حاكم برآب‌بندان هاي استان گيلان از ديدگاه كشاورزان بهره‌بردار است. اين پژوهش كاربردي، توصيفي –پيمايشي و تركيبي كمي – كيفي از نوع طرح هم‏زمان زاويه‏بندي است. جامعه‌ي آماري پژوهش روستائيان بهره‌بردار آب‌بندان‌هاي شهرستان‌هاي صومعه‌سرا، فومن و شفت واقع در غرب استان گيلان هستند كه به روش كاملاً تصادفي انتخاب شدند. جمع‌آوري داده‌هاي پژوهش از طريق مطالعه‌ي كتابخانه‌اي و بررسي ميداني انجام گرفت. پرسشنامه‌ي محقق‌ساخته ابزار اصلي جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز اين تحقيق بود كه روايي آن توسط ده نفر از اساتيد دانشگاه وكارشناسان اين حوزه انجام پذيرفت و پايايي آن با مقدار0.83 تأييد شد. مهم‌ترين يافته‌هاي پژوهش نشان داد، از نظر كشاورزان بهره‌بردار آب بندان‌هاي استان گيلان در توسعه‌ي سطح زير كشت برنج، افزايش درآمد ساليانه‌ي از ساير مشاغل (غير از برنج‌كاري)، توسعه‌ي شغل فرعي بي‌تـأثيري بوده ولي در تأمين آب برنجكاري، مشاركت در تقسيم آب، ايجاد اشتغال و درآمد ساليانه‌ي برنج‌كاري، رضايت‌مندي كشاورزان بهره بردار از شغل اصلي و فرعي، بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي كشاورزان بهره‌بردار تـأثير داشته و رابطه‌ي بين اين متغيرها معني‌دار مي‌باشد. همچنين مشخص شد ارتباط بين نگرش كشاورزان بهره‌بردار با متغيرهاي مرتبط با نظام حقوقي بهره‌برداري حاكم بر آب‌بندان‌ها (نحوه‌ي تقسيم آب، رضايت‌مندي از نحوه‌ي تقسيم ساير محصولات جنبي آب‌بندان، رضايت‌مندي از حراست و حفاظت آب‌بندان و سياست‌هاي دولت در تداوم حيات آب‌بندان‌ها) معني‌دار و مثبت است.