بررسي روند تغييرات تبخير از سطح آزاد آب در شرايط تغيير اقليم آينده با استفاده از مدل MLR-E_pan (مطالعه موردي: مخزن سد شهيد عباسپور)

تغيير اقليم مي تواند مقدار تبخير از سطوح آبي را دستخوش تغييراتي كند، برآورد تبخير از مخازن سدها، اهميت بسياري در مديريت منابع آب دارد. در اين پژوهش، چشم‌انداز آتي تبخير از سطح آزاد آب در مخزن سد شهيد عباسپور با استفاده از مدل رگرسيوني تشت تبخير (MLR-E_pan) و با به‌كارگيري روش ريزگرداني LARS-WG6 و خروجي مدل HadGEM2-ES، تحت سناريوهاي انتشار RCPs براي سه دوره زماني 2040-2021، 2060-2041 و 2080-2061 بررسي گرديد. براساس نتايج آزمون مَن-كندال از سال 2021 تا 2080 و تحت سناريو RCP2.6، روند تغييرات سالانه دماي حداقل، دماي حداكثر و تبخير-تعرق حوضه آبريز كارون افزايشي غير معني‌دار است؛ اما تحت الگوهاي انتشار RCP4.5 و RCP8.5، روند سالانه پارامترهاي مذكور در سطح معني‌داري 0/01 افزايشي مي‌باشد. براساس آماره شيب سِن، ميزان افزايش دماي حداقل و حداكثر در سناريوي بدبينانه (RCP8.5) و براي دوره 60 ساله آينده، به ترتيب 3 و 3/2 درجه سانتي‌گراد و براي متغير تبخير-تعرق، 157/7 ميلي‌متر پيش‌بيني مي‌شود. صحت دقت مدل رگرسيوني تشت تبخير در دوره پايه توسط نتايج آزمون فرضيات، مورد تأييد قرار گرفت؛ به‌طوري‌كه 87% تغييرات تبخير از تشت توسط سه متغير دماي حداقل، دماي حداكثر و تبخير-تعرق تبيين مي‌شود. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه در دوره‌هاي آتي و براساس هر سه الگوي واداشت تابشي، متوسط سالانه تبخير سطحي از مخزن سد شهيد عباسپور از 7/2 تا 20/2 درصد در مقايسه با دوره مشاهداتي افزايش خواهد يافت. در دوره 2080-2021 و تحت سناريو RCP2.6، روند سالانه تبخير از سطح آزاد آب، افزايشي است؛ اما اين روند افزايشي، معني‌دار نمي‌باشد؛ درحالي‌كه تحت سناريوهاي RCP4.5 و RCP8.5، روند افزايشي در سطح معني‌داري 0/01 مورد تأييد قرارگرفته است. براساس تخمين گر شيب سِن، حجم افزايش تبخير از سطح مخزن در افق شصت‌ساله آينده و تحت سناريوهاي موردبررسي به ترتيب 1/4، 19/1 و 31/9 ميلي‌متر پيش‌بيني مي‌شود؛ لذا با توجه به شرايط اقليمي آينده، ضروريست با برنامه‌ريزي صحيح و اتخاذ تصميمات درست از تلفات تبخير در مخازن سدها كم گردد.