تفكيك سهم نسبي پوشش هاي گوناگون زمين در توليد رسوب بستر در رودخانه ي واز با ويژگي‌هاي زمين‌شيميايي

شناسايي منبع هاي رسوب و آلاينده هاي متصل به آن و تفكيك سهم كاربري‌ها/پوشش‌هاي زمين در توليد رسوب ابزاري ارزشمند در اولويت‌بندي مكاني كنش‌هاي حفاطت خاك در حوزه‌هاي آبخيز است. اين پژوهش با هدف منشأيابي رسوب بستر با روش زمين‌شيميايي در آبخيز واز در استان مازندران انجام شد. سي نمونه‌ي خاك از پوشش هاي گوناگون زمين كه سرچشمه‌ي رسوب بود، و يك نمونه‌ي رسوب بستر از خروجي حوزه برداشته، و 59 عنصر آن با روش ICP-OES اندازه گرفته‌شد. با تركيب‌كردن آزمون‌هاي دامنه، كروسكال‌واليس، و تحليل تابع تفكيك در بسته‌ي FingerPro در نرم‌افزار R، 15 عنصر K،Li ،P ،V ،Cr ،Fe ،Cu ،Ga ،Ge ،Rb ،Sb ،Ba ،Nd ،Ta  و W براي رديابي بهينه انتخاب شد. نتيجه با شاخص نكويي برازش 78/31 نشان داد كه سهم زمين‌هاي كشاورزي، مرتع، جنگل و كناره هاي آب‌راه در توليد رسوب بستر به‌ترتيب %2/77، %3/61، %12/14 و %73/84 بود. نتيجه‌ي محاسبه‌ي سهم نسبي هر منبع در توليد رسوب نشان داد كه كناره هاي آب‌راه و مرتع با سهم نسبي 0/43 و 0/0008 % به ازاي هر هكتار به‌ترتيب بيش‌ترين و كم‌ترين است.