تأملي در روش‌شناسي نسخ شروح خطي شرفنامۀ نظامي گنجوي

زمينه و هدف: بر آثار پررمزوراز نظامي شروحي نوشته ‌شده كه تا كنون كمتر مطالعه شده است. روش‌شناسان اين شروح، رمزورازهاي مطرح‌شده در آنها را براي مخاطبان آشكار ميسازند و علاوه بر معرفي آنها، محققان امروزي را در نوشتن توضيحات دقيق و علمي راهنمايي ميكنند. هدف اين پژوهش، روش شناسي نسخه هاي خطي شرحهاي شرفنامۀ نظامي گنجوي است. روش مطالعه:در اين تحقيق، روش‌شناسي چهار شرح خطي شرفنامه مبتني بر دو جنبۀ ساختار و محتوا مطالعه شد. ابتدا در جنبۀ ويژگيهاي ساختاري و شكلي به روش نگارش مقدمه و پيشاني شروح، علت شرح، چگونگي معرفي متن مبنا، چگونگي پايان شرح، عنوان‌بندي شرح، نشانه گذاري و تعداد ابيات مشروح و كاربرد علائم اختصاري پرداخته شده است. سپس ازنظر محتوايي روش شارحان براي تفهيم ابيات شرفنامۀ نظامي توضيح داده شده است. يافته ها: شارحان شروح خطي بيشتر از ابزار و گزاره هايي مانند استشهاد، استناد، بيان معاني مفردات و ابيات و مفاهيم آنها، توضيح نكات ادبي و قواعد دستوري استفاده كرده اند. به عبارتي سعي كرده اند بيشتر نكات زباني، ادبي و فكري را توضيح دهند. نتيجه گيري: مقايسه اين شروح خطي نشان ميدهد مؤلفه هاي شرح استنادي لغات دشوار، معاني و مفاهيم ابيات، استشهاد آيات، روايات و اشعار، پرداختن به موضوعات متنوع، توضيح اصطلاحات گوناگون، توجه به نسخه بدلها بترتيب در نسخه هاي «عم»، «مجس» و «مجك» رعايت شده است اما در شرح «مجن» شرح لغات و مفاهيم موجز، مختصر و تلگرافي انجام‌ گرفته و ميتوان آن را فرهنگ‌واره اي با توضيحات محدود ابيات دانست.