سبك شناسي ديوان املاي بخارايي و معرفي نسخ خطي آن

هدف و زمينه: املاي بخارايي از شاعران عارف مسلك منطقۀ ورارود آسياي مركزي است كه سيروسلوك عارفانه را در خدمت پيران خويش طي نموده و به مقامات يقين نائل آمده است. غزلياتش مشحون از اصطلاحات و رموز عرفاني است. هدف از انجام اين مقاله بررسي سبك شناسي ديوان املاي بخارايي و معرفي نسخ خطي آن است. روش مطالعه: اين پژوهش به روش توصيفي ـ تحليلي صورت گرفته است. يافته‌ها: سبك شعري املا بيشتر متمايل به سبك عراقي است و از اشعار حافظ بسيار تأثير پذيرفته است؛ البته خصايصي از سبك هندي را هم ميتوان در اشعارش يافت كه اين موضوع نشان ميدهد اشعارش ويژگيهاي دو سبك عراقي و هندي را با هم داراست. نتيجه‌گيري: از نظر زباني، شعر املا بسيار ساده و روان است و تأثيرپذيري از زبان كهن فارسي و زبان عربي در آن بسيار اندك است. تركيبات خلاقانه و زيبا، شعر غالباً مردف با رديف هاي گوناگون و نو، از ديگر ويژگيهاي شعر او در سطح زباني است. از نظر ادبي تنوع و گوناگوني فنون بلاغي در شعر او بسيار زياد است. تقريباً تمامي انواع پركاربرد فنون بلاغي در شعر او وجود دارد. در اين ميان تشبيه از ميان صنايع بياني و جناس از ميان صنايع بديعي، بيشترين بسامد را در شعر او به خود اختصاص ميدهد. از نظر فكري نيز عشق و عرفان دو مضمون غالب و يكه تاز در ديوان شعر بخاري است. مضامين رندانه و اشارۀ كمابيش زياد به آيات و احاديث نير از ديگر ويژگيهاي شعر او در اين سطح است. معشوق در شعر املا مانند اشعار حافظ چندوجهي است؛ هم ميتواند زميني و هم آسماني باشد. درهرحال داراي ويژگيهايي چون بيرحمي، بيوفايي، سركشي، و دور از دسترس بودن ميباشد.