بررسي متن شمائل الاتقيا و رذايل الاشقيا مبتني بر طريقت چشتيه (متني از سدۀ هشتم هجري)

زمينه و هدف: موضوع و زمينۀ پژوهش پيشِ‌رو معرفي نسخۀ خطي شمائل الاتقيا و رذايل الاشقيا اثر ركن‌الدين دبير‌ كاشاني در طريقت چشتيه ميباشد. چشتيه در تصوّف منسوب به پيران و مشايخ چشت ناحيه اي در خراسان قديم است كه بعنوان طريقتي تأثيرگذار نه تنها در ايران بلكه در شبه قارۀ هند نيز از پيروان زيادي برخوردار بوده است. مباني عرفاني اين طريقت صوفيانه را بزرگان و مشايخ پرآوازه اي مانند معين‌الدين چشتي، نظام‌الدين اوليا، برهان‌الدين غريب و ديگر بزرگان اين سلسله مدوّن كرده اند. بخش اعظمي از آراء و عقايد چشتيه در قالب «ملفوظات» سخنان بزرگان و مشايخ طريقت مذكور است كه توسط مريدان آنان گردآوري شده است. در اين جستار هدف اصلي، بررسي و واكاوي آراء و انديشه هاي عرفان طريقت چشتيه در رسالۀ مذكور است. روش مطالعه: جستار پيش‌ رو به روش توصيفي ـ تحليلي بر مبناي سندكاوي و مطالعات كتابخانه اي صورت گرفته است و با بررسي نسخۀ موجود از رسالۀ شمايل الاتقياو رذايل الاشقيا، به تحليل انديشه هاي عرفان چشتيه در اين اثر خواهد پرداخت. يافته ها‌: در رسالۀ «شمايل الاتقيا» اثر ركن‌الدين كاشاني ملقب به «دبير معنوي» كه از صوفيان طريقت مذكور در قرن هشتم هجري است، آموزه ها و تعاليم شفاهي صوفيانۀ چشتيه به رشتۀ تحرير درآمده است. نويسنده سعي نموده تعاليم اين طريقت را بدرستي انتقال دهد. از رسالۀ شمايل الاتقيا تاكنون يك نسخۀ چاپ سنگي به سال 1347 هـ . ق حيدرآباد دكن و چندين نسخۀ غيرچاپي موجود است. نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاكي از آن است كه توجه به تصوّف عملي، ذكر، كرامت، توبه، بيعت، ارتباط مريد و مراد، يقظه و بيداري، آداب خرقه پوشي و سماع از جمله مواردي است كه ركن الدين دبير كاشاني بعنوان اهمّ آداب و رسوم طريقت چشتيه در رسالۀ خويش مدّ نظر قرار داده است. . نسخه اي ديگر از اين اثر توسط زهرا رحيمي‌ دانشجوي مقطع دكتري رشتۀ زبان و ادبيات فارسي با عنوان بررسي و تصحيح انتقادي نسخۀ خطي شمائل الاتقيا و رذايل الاشقيا اثر ركن الدين كاشاني در دانشگاه سمنان در حال تدوين ميباشد.