تحليل سوره «طور» بر مبناي سبك شناسي گفتماني ميشل فوكو

رسالت سبك شناسي، بازنمايي وجوه زيبايي شناختي متن است و پژوهشگران مي كوشند تا نقاط معنامند زباني و ادبي را استخراج كنند. سبك شناسي گفتماني بر پايه انديشه ميشل فوكو، ديدگاهي است پيرامون رابطه محتواي متن با بيرون متن كه چگونگي شكل گيري كلام از حيث سبك نحوي و عناصر گفتاري را بررسي مي كند و شيوه هاي بياني گوينده را تحليل مي نمايد. در اين پژوهش سعي بر آن بوده تا به روش توصيفي_تحليلي، ضمن تبيين چگونگي انتقال مفاهيم، تأثير مقتضاي حال مخاطب در چگونگي چينش آيات سوره طور و اهداف ايراد آن ها براساس مؤلفه هاي سبك شناسي گفتماني ميشل فوكو بررسي شود. يافته ها نشان مي دهد كه پربسامدترين كنش گفتاري، كنش تصريحي است كه شامل 30 آيه از 49 آيه اين سوره مي‌شود؛ اين امر به دليل آن است كه خداوند متعال به دنبال بيدارسازي و هدايت مخاطبان است و به همين منظور، آنها را با پرسش هاي پياپي در قالب كنش دستوري هم‌پايه، مغلوب استدلال هاي روشنگرانۀ خويش مي سازد. با دقت در سه آيه 45، 46 و 47 درمي‌يابيم كه با توجه به شدت لجاجت مشركان و مقتضاي حالشان خداوند با كنش دستوري هم پايه با آنها برخورد نموده. لذا هدف، آن است كه با محبت و شكيبايي، آنان را به تعقل و دگرگوني دروني وا دارد. در آيه 45 به پيامبر مي فرمايد كه آنان را تا زمان هلاكتشان به حال خويش رها سازد؛ اين فرمان در راستاي كنش ترغيبي است. در آيه 46، روزي را توصيف كرده كه قرار است مشركان در آن مجازات شوند، بنابراين اين آيه در پي ايجاد تلنگر فكري و هوشيارسازي است، ضمن آن كه از كنش تصريحي نيز برخوردار است.