تحليل نظام گفتماني سورۀ منافقون بر اساس نشانه معناشناسي

گذر از ساختار‌گرايي و ورود به مرحلۀ نشانه‌ معنايي بيانگر اين مطلب است كه معنا امري متكثر و تعدد‌پذير، از‌ پيش تعيين نشده و حصار نا‌پذيراست كه فرصت خوانش‌هاي متعدد و پويا را در گفتمان‌ها فراهم مي‌سازد. همچنين، به‌ دليل اينكه نشانه معناشناسي، منحصراً از طريق تبيين وجوه نشانه‌اي موجود درون متن صورت مي‌گيرد، مي‌تواند ابزاري مناسب براي مطالعۀ گفتمان‌هاي ديني باشد. ازاين‌رو در اين پژوهش، يكي از گفتمان‌هاي چالشي در قرآن كريم، تحت عنوان ‌سورۀ منافقون انتخاب گرديد، تا ساختارهاي شكل‌گيري، توليد و دريافت ‌معنا، شگرد‌ها، ابزارهايي كه منافقان سعي در پنهان كردن چهرۀ حقيقي‌شان دارند و استراتژي‌هاي قرآن كريم براي آشكار ساختن حقيقت آنان، بررسي گردد. روش تحقيق، روش توصيفي تحليلي با اتكا بر ابزار نشانه معناشناسي است. نتايج بررسي روابط بين نشانه‌هاي سورۀ منافقون نشان مي‌دهد كه منافقان براي كنش نفاق، استراتژي و شگردهاي مختلفي را پايه‌ريزي‌ مي‌كردند كه مهم‌ترين آن عاطفي‌سازي فضاي گفتمان است. از ديگر نتايج تحقيق، اشاره به استراتژي قرآن كريم است كه همواره، در مقابل نشانه‌هاي منافقان، نشانه‌هاي چالشي‌، تناقضي، تقابلي، دگرسويي را انتخاب مي‌كند تا جريان عاطفي را كه به راه انداخته‌اند به سمت شناخت و شناساندن چهرۀ حقيقي آنان، هدايت كند.