فراتر از يك اردو: بررسي تأثير اردوي ورودي‌هاي جديد بر دوقطبي شدن فضاي فرهنگي، اجتماعي، و مذهبي دانشگاه صنعتي شريف در دو دهۀ اخير

تا پيش از شيوع كرونا، اردوي ورودي‌هاي جديد دانشگاه صنعتي شريف، يكي از سنت‌هاي مهم و متمايز اين دانشگاه در آغاز هر سال تحصيلي به‌شمار مي‌آمد. مقالۀ حاضر، دستاورد پژوهشي است كه تأثير برگزاري اين رويداد مهم را در طول سال‌هاي 1398-1381 بر فضاي اجتماعي و فرهنگي دانشگاه صنعتي شريف بررسي كرده است. دراين‌راستا، اردوي ورودي‌ها در الگوي مفهومي دولايه‌اي از «اهداف فرهنگي آشكار» و «الگوهاي اجتماعي پنهان» تجزيه‌و‌تحليل شده است. پرسش‌هاي اصلي پژوهش اين است كه «اهداف فرهنگي آشكار و الگوهاي اجتماعي پنهان برگزاركنندگان اردو چه بوده است؟» و «دانشجويان چه واكنشي به آن نشان داده‌اند؟» براي پاسخ به پرسش نخست، يعني روايت از بالا، از روش مصاحبه با مجريان و تحليل محتواي اسناد رسمي طرح و برنامه اردوها استفاده شد و براي پاسخ به پرسش دوم، روش مصاحبۀ كيفي با حدود 40 نفر از دانشجويان و پيمايش الكترونيكي از حدود چهارصد نفر از دانشجويان و دانش‌آموختگان دانشگاه صنعتي شريف به‌كار رفته است. كارنامۀ ناموفق اردوي ورودي‌ها در دستيابي به اهداف فرهنگي رسمي نشان مي‌دهد كه كاركرد اصلي آن را بايد نه در طرح‌وبرنامه‌هاي رسمي بلكه در چهار الگوي اجتماعي نهفته در مديريت اردو جست‌وجو كرد: 1) برگزاري انحصاري اردو توسط گروه‌ها و كانون‌هاي مذهبي، به‌ويژه بسيج و هيئت و عدم مشاركت گروه‌هاي دانشجويي ديگر؛ 2) نقش كليدي شبكۀ سرگروه‌هاي مذهبي در ايجاد روابط اجتماعي و الگوسازي دانشجويي؛ 3) برگزاري اردو در فضاهاي مذهبي حسينيه‌اي در مشهد؛ 4) تفكيك جنسيتي. تحليل نتايج مصاحبه‌ها و پيمايش نشان مي‌دهد كه اردوي ورودي‌هاي دانشگاه صنعتي شريف در طول دو دهۀ اخير، به‌مثابه موتوري عمل كرده است كه با بركشيدن دانشجويانِ بيشتر مذهبي و منزوي كردن دانشجويانِ كمتر مذهبي، گسل و دوقطبي فرهنگي‌ـ‌اجتماعي بزرگي را پيرامون مذهب در دانشگاه صنعتي شريف پديد آورده است.