بررسي انتقادي «نظريه آگاهي انسان» در فلسفه ذهن جان سِرل

تبيين ماهيت پديده‌هاي ذهني، به‌ويژه آگاهي، از مهم‌ترين مسائل فلسفه ذهن و انسان‌شناسي معاصر است. فيلسوفان غربي و اسلامي همواره به تبيين اين مسئله مي‌پرداخته‌اند، ولي باتوجه‌به پيشرفت‌هاي جديد در «علوم‌شناختي»، از جمله علوم مربوط به عصب‌شناسي و هوش مصنوعي، تحليل آگاهي، اختلاف نظرهاي متنوعي را به دنبال داشته است. سرل يكي از فيلسوفان تحليلي معاصر است كه در فلسفه ذهن خويش، طرحي به اعتقاد خودش نوين، براي حل مسئله آگاهي و نسبت آن با مغز و سلول‌هاي عصبي ارائه كرده است. بر اساس ديدگاه وي كه هم به دنبال نفي همسان‌انگاري آگاهي و امور فيزيكي و هم دوري از دوگانه‌انگاري دكارتي است، مقولاتي همچون آگاهي، ويژگيِ سطح ظاهري مغز و معلول فرايندهاي درون مغزي هستند. به گمان وي، عليّت اجزاي دروني مغز براي آگاهي و ويژگي سطح ظاهري بودن مغز مي‌تواند چالش‌هاي مربوط به رابطه ذهن و بدن را برطرف كند؛ پژوهش حاضر با روش تحليلي-انتقادي، پس از تبيين ديدگاه وي، به بررسي انتقادي آن خواهد پرداخت. از سويي تحليل وي از عليّت اجزاي درون‌سلولي مخدوش است و از سوي ديگر، تحقق آگاهي در مغز محال است. همچنين وي ادله مطلوبي براي اثبات مدعاي خويش ارائه نكرده است.